Çocuk ve Genç

Bir insanı diğer insandan ayıran bedensel, duygusal ve zihinsel etkinliğe çevrenin verdiği değerlerle tanımlanan kişilik gelişimi doğumundan itibaren başlar. Genetik özellikleri, bedensel nitelikleri, zekası, yaşam gereksinimlerinin karşılanması, iç ve dış uyaranları, iletişim ve etkileşimi ile şekillenerek duygu, düşünce, davranış, tutum ve eylemleri ile kendini gösterir.

İnsan yaşamının uzun bir bölümünü eğitim süreci, sonraki bölümünü de mesleki yaşamları etkiler. Mesleki kararların oluştuğu dönem ergenlik dönemi ile çakışmaktadır. Bu döneme ait gelişim özellikleri doğal olarak genci zorlarken, geleceğe ait karar verme konusunda güvenli davranamamaktadır. Gencin kendini tanımasında yaşanan güçlüklerin temel nedeni gelişimi devam ederken kendi istek, beklenti, ilgi ve yeteneklerini farklı algılayabilmesidir.

Kendini mesleki olarak konumlandırma konusunda aileden kazandıkları önemlidir. Ailenin eğitim düzeyi, verdiği toplumsal ve kişisel değerler, çocuklarına yaklaşım ve tutumlarıyla gelişen kişilik özellikleri seçeceği mesleği başarısını etkiler.Başarılı, eğitimli anne babaları olan çocukların onlar gibi olmaları istendiğinden kaygıları yüksektir. En iyi okullarda okunmuş, bunun için çok çalışılmış, bir çok bedel ödenmiş ve başarıya ulaşılmış olma bilgisi çocuklara sürekli iletilir. Onlar hatasız bir model çizerken, farkında olmadan çocuklarına da iddalı bir yol çizerler. Eğer çocuğun akademik ve kişisel becerileri yeterli değilse sorun çıkmaya başlar. “Onlar gibi olamama kaygısı” ilerlemelerini engelleyebilir. Bu nedenle bu ailelerin kendilerinin günlük basit hatalarını ya da bu süreçteki hatalarını çocuklarına aktarmaları önerilir.

Çocukların seçecekleri meslekte ailenin verdiği sorumluluklar, ilgi, sevgi ihtiyacını karşılama, beceri alanlarını geliştirme, verdikleri değerler önem taşır. Aile, çocuğun yaşadığı dünya hakkında fikir sahibi olduğu ilk duraktır. Örneğin ailenin, toplumsal konular hakkındaki duyarlılığı, çocukları da bu konulara daha duyarlı hale getirecektir. Mahalledeki bir aileye yapılan bir yardım, bağış, komşuya sunulan bir kek, çocuğun oyuncağını arkadaşıyla paylaşması, yaz aylarında aile bütçesine katkıda bulunarak çalışması, evde kardeşlerine bakarak aldığı sorumluluk, eğitim yaşamındaki otokontrolün kendisinde olma bilinci iç motivasyon sağlar, başarma isteğini pekiştirerek, kişiyi olgunlaştırır.

Kişisel hedefler hep daha iyiye, güzele, başarılı olmaya doğrudur. Kimse ilkokul mezunu olayım, az kazancı olan bir işim olsun diye düşünmez. Bunu sağlayansa yetiştiği ortamdır. Yetişkinlerin içindeki çocuk bile her zaman kendilerini ailelerine beğendirmek, onlardan övgü almak ister. Daha da başarılı olmak için bu onurlandırmalar, övgü ve beğeniler, hayır duaları adeta ödüldür. Bunun için de onlardan fazlasını yapmak yeterlidir. Yeterli, değerli hissetme, başarılı olma isteği bunlardan yoksun yetişenlerin bu durumun üstesinden gelme çabası da olabilir. Bu eksikliği düzeltmek için daha çok çalışmak, daha çok eğitim almak ihtiyacı yaşamları boyunca sürer.

Şeyda Özdalga, Uzman Psikolog - DBE Çocuk ve Genç Psikolojik Danışmanlık Merkezi

DBE Çocuk ve Genç Psikolojik Danışmanlık Merkezi
Bizi Arayın  Terapistlerimiz