Yetişkin ve Aile

Hedeflerinize ulaşmaya çalışırken hep önünüze bir şeyler çıkıyor ve size engel mi oluyor? O “bir şeyler” acaba bizzat kendiniz olabilir misiniz? Her insan zaman zaman kendisini belli bir dereceye kadar sabote edebilir. Ancak kendini sabote etme davranışı kalıcı hale geldiğinde ev, okul, iş ve ilişkiler dâhil olmak üzere hayatınızın her alanında zorluklar yaşamanıza neden olabilir.

Kendi kendini sabote etme davranışları, çoğu zaman farkında bile olmadan, hedeflerimize ulaşmak için engeller yaratmamıza sebep olan bir düşünce ve davranış şekli olarak tanımlanabilir. Kendini sabote etmek aslında tam olarak bir “sabotaj” eyleminden ziyade, daha çok bizi potansiyel tehlikelerden korumak için bilinçaltımız tarafından yaratılan koruyucu bir mekanizma gibidir. Bu mekanizma aslında bize tanıdık gelen ve güvende hissettiğimiz alanda kalmamızı sağlamaya çalışır. Çünkü iyi bir şeylere doğru adım atıyor olsak dahi hiç bilmediğimiz sulara atladığımızda zihnimizde tehlike çanları çalmaya başlar ve beynimiz bizi tanıdık sulara geri döndürmek için adeta emir gönderir.

KENDİNİZİ SABOTE ETTİĞİNİZİ GÖSTEREN İŞARETLER

• Erteleme davranışı
• “Unuttuğunuz” ya da kasıtlı şekilde ihmal ettiğiniz sorumluluklar
• Vaatlerde bulunmaktan kaçınmak ve taahhütleri yerine getirmemek
• İşlerde, görevlerde hazırlıkların eksik yapılmış olması
• İstekleriniz ve eylemleriniz arasında tezatlık olması
• Önemli toplantılara ya da randevulara dahi geç kalma
• Madde veya alkol kullanımı
• İşler biraz zorlaştığında çabucak vazgeçmek, pes etmek

Kendini sabote etme davranışlarına birkaç örnek:

• Ertesi sabah çok önemli bir işiniz olmasına rağmen bir önceki gece arkadaşlarınızla geç saatlere kadar içki içtiniz.
• Ailenizin parasını ödediği üniversite eğitiminizde sınavlara yeterince hazırlanmayıp sık sık başarısız oluyorsunuz çünkü yeteri kadar hazırlanmadınız.
• Evlenip mutlu bir yuva kurmak istiyorsunuz ancak kendinizi bu isteklerinizi gerçekleştiremeyeceğiniz kişilere çekilirken buluyorsunuz.

NEDEN KENDİNİZİ SABOTE EDİYOR OLABİLİRSİNİZ?

Imposter(Sahtekâr) Sendromu

Kendinizden şüphe duyuyorsanız, yeterince yetenekli olmadığınıza dair bir inancınız varsa, yani elde ettiğiniz başarıları hak etmediğinizi ya da bulunduğunuz konuma çabalarınızla ve yeteneklerinizle ile değil şans eseri geldiğinizi düşünüyorsanız kendinizi sabote etme davranışları gösterebilirsiniz. Bu, zaten hak etmiyor olduğunuzu düşündüğünüz ve bir türlü içselleştiremediğiniz başarılarınızı baltalama yolunuz olabilir. Çünkü size göre zaten bulunduğunuz yerde olmayı en başından beri hiç hak etmiyordunuz. 

Atlamak Üzere Olduğunuz Çitin Tam Üstünde Bekliyor Olabilirsiniz

Kararsızlık, birisi veya bir şey hakkında karmaşık duygulara sahip olmak, atacağınız bir sonraki adımın ya da vereceğiniz kararın nasıl olacağından emin olamamanıza neden olur. Zor bir durumla karşı karşıya olduğunuza ve tüm seçeneklerin pek çok zorlukla dolu olduğuna inanabilirsiniz. Kendi kendinizi bu noktada sabote ettiğinizde, kimi zaman bilinçsizce geriye dönersiniz. Böylece artık bu zor kararı vermek zorunda kalmayacağınızı düşünebilirsiniz. “Neden sürekli yerimde sayıyorum?” “Önüme çıkan tüm fırsatları geri tepiyorum. Neden böyleyim?” gibi yakınmalarınızın sebebini şimdi daha iyi anlayabileceğinizi umuyoruz.

Başarıdan Korkuyor Olabilirsiniz

 Evet, birçok kişi başarılı olmaktan korktuğu için kendisini sabote edebilir. Bu, ilk başta kafa karıştırıcı gelebilir fakat başarılar elde etmenin, peşinde pek çok sorumluluğu ve riski getiriyor olabileceğinden korkan ve endişelenen insanlar güvenli alanlarında kalmayı seçerek kendi başarılarını dahi sabote edebilirler. “Neden Başarıdan Korkarız?” konulu makalemize ulaşmak için tıklayın.

Başkalarının Sizinle İlgili Neler Düşüneceğine Fazla Kafa Yoruyor Olabilirsiniz

Diğerlerinin beklentilerinden ve yargılarından kaçınmak için kişinin kendini sabote etmesi çok da alışılmadık bir şey değildir. Kimileri,bilinçdışı düzeyde,hedeflerine ulaşamazlarsa, arkadaşları ya da sevdikleri tarafından reddedilmek veya aşağılanmaktan korkuyor olabilirler. Ve bu durum kişinin kendisini sabote etmesine, yeni fırsatlardan, değişimden ve gelişimden uzaklaşarak “yerinde saymasına” sebep olabilir.

Acı Verici Duygulardan Kaçınmak İstiyor Olabilirsiniz

Hedefleriniz için çabalayıp yenik düşmekten, yeni yollara çıkıp o yollarda hüsrana uğramaktan korktuğunuz ve bu yenilgilerin sizin için çok yıkıcı olacağına inandığınız için de kendinizi sabote ediyor olabilirsiniz. Bunun için çok bilindik bir örneğimiz var: Geçmiş ilişkisinde aldatılan bir kişinin yeni ilişkilere karşı korku dolu olması ve kendisini tamamen geri çekmesi. Fakat kendisini geri çektiği yerde de yeterince mutlu olmadığını biliyoruz değil mi? Bu kişi sadece tanıdık ve iyi bildiği acıları, yeni risklere ve belki de mutluluk ihtimallerine tercih etmiş oluyor.

KAYNAK

Lebow H.I., (5 Kasım 2021). Self-Sabotage: WhyYouHold Yourself Back. PsychCentral.

DBE Yetişkin ve Aile Psikolojik Danışmanlık Merkezi
Bizi Arayın  Terapistlerimiz