Basında Dbe

Çocuğunuz eve geldiğinde içine kapanıyor ve bir şey konuşmuyorsa ya da şiddete yönelmişse aman dikkat! Ya zorbalığa uğramıştır, ya da zorbalık gösteriyor olabilir. Davranış Bilimleri Enstitüsü'nden uzman klinik psikolog Cemre Soysal ile akran zorbalığını konuştuk:

Akran Zorbalığı Nedir?

Akran zorbalığı veya akran istismarı bir çocuğun okulda yaşayabileceği en olumsuz deneyimlerden biridir. Akran zorbalığı çeşitli şekillerde kendini gösterebilir.

Kaç Çeşit Zorbalık Var?

Zorbalığı üç gruba ayırmak mümkün. Fiziksel, duygusal ve sosyal zorbalık. Fiziksel zorbalık kişinin bedenine ya da sahip olduğu bir mala zarar verilmesidir. Her boyuttaki zorbalık azdan başlar fakat zorbalığı yapan kişi mağdurun cevap verememesinden cesaret alarak şiddeti arttırır. Fiziksel zorbalığın tanımı itmek, eşyalarına zarar vermek, yürürken çelme takmak, tehdit etmek olarak yapılabilir. Özellikle lise çağında haraç kesme veya kabadayılık davranışları da gözlenebilir.

Duygusal zorbalıkta ise bedensel bir zarar verme amacı yoktur fakat mağdur öğrencinin özgüveni ve kendilik değeri hedef alınır. Zorbalığın üçüncü boyutu ise sosyal olandır. Mağdur olan öğrenciyi küçük düşürme, grupta istenmeyen ilan etme veya hakkında dedikodu çıkarma sosyal zorbalığa girer.

Çocuğun Zorbalık Yaptığı ya da Buna Maruz Kaldığı Nasıl Anlaşılır?

Hangi boyutta olursa olsun zorbalığı yapan çocuÄŸun da zorbalığa maruz kalanın da desteÄŸe ihtiyacı olduÄŸu unutulmamalıdır. Ä°ki kutup arasındaki fark karıştırılamayacak kadar nettir aslında. Zorbalığı yapan çocuklar fiziksel, duygusal veya sosyal açıdan baÅŸka bir öğrenciyi tekrarlayan ve sürekliliÄŸi olacak ÅŸekilde istismar etmektedir. Zorbalık davranışını yapan çocukların güçlerim kötüye kullandıkları, maÄŸdur olan çocuÄŸa zarar veren davranışlar içinde olup bundan da piÅŸman olmadıkları görülmektedir.  Kendi akranlarına saldırgan davranışlar gösterir ve empati kurmakta zorlanırlar. Özellikle fiziksel üstünlüğe de sahiplerse zorbalık davranışının ÅŸiddeti artabilir. Ayrıca zorbalık yapan çocukların ortak özelliklerinden birinin dürtüsellik olduÄŸunu da söyleyebiliriz. Bu çocuklar sıralarım beklemekte zorlanan, sınırlar içinde davranmakta sıkıntı yaÅŸayan çocuklardır.

Ya Maruz Kalanlar?

Akran zorbalığına maruz kalan diğer bir deyişle mağdur öğrenciler ise akranlarına kıyasla daha sessiz, hassas ve pasiftirler. Kendilerine yapılan zorbalık davranışlanna karşılık vermek yerine özellikle düşük benlik algısı nedeniyle geri çekilirler. Aslında bu geri çekilme davranışı zorbalığı yaparım davranışının artmasına da neden olan bir faktördür. Mağdur öğrencinin karşılık verememesi zorbalığın devamına neden olur. Böylece kısır döngüye girilmiş olunur. Mağdur çocukların diğerlerine göre daha içe kapanık oldukları da gözlenmektedir. Onlar için başarılarım görmek oldukça zordur. Çoğunlukla olumsuz düşünme eğilimlidirler ve kendilerini değişim anlamında yeteri kadar güçlü hissetmezler. Adeta bir öğrenilmiş çaresizlik yaşayarak durumu kabullenmiş görünürler. Kendilerini daha güçlü hissetmelerine yardımcı olabilecek yakın arkadaşlık kurmakta da zorluk çekerler.

Neden Zorbalık Yaparlar?

Bir çocuğun zorba davranışlar içinde bulunmasının farklı nedenleri olabilir. En belirgin nedenlerden biri çocuğun kendi evinde şiddete maruz kalmasıdır. Şiddet öğrenilen bir davranıştır. Şiddete başvuran ebeveynler, çocuklarına bir sorunu aşmamn yolunun şiddetten geçtiğini öğretirler. Çocuk kendisine vuran ebeveyne karşılık veremediği için, karşılık verebileceği, üstünde güç uygulayabileceği birini bulduğunda aynısını karşısındakine yapar.

Hürriyet Turuncu / 21.09.2013

Haberin devamını pdf formatında okumak için tıklayınız.