Emre Konuk

Filistin’deki terapistlerin eÄŸitimi ve süpervizyonu için son zamanlarda birkaç defa Filistin’e gittim. EÄŸitimler ve süpervizyon deÄŸiÅŸik ÅŸehirlerdeydi. Dolaşırken ÅŸehrin ve kasabanın orta yerinde yıkık binalar görüyordum. Sonradan öğrendim ki, bu binalar Ä°srail’in füzeyle vurduÄŸu, içinde sivillerin ve aynı zamanda Hamas Yöneticiler’inin ya da üyelerinin yaÅŸadığı ve Ä°srail yerleÅŸim bölgelerine füze atışı yaptıkları binalar. Bunları savaÅŸ anıtı olarak öyle tutuyorlarmış.

Sonradan baÅŸka ÅŸeyler de öğrendim. ÖrneÄŸin Hamas füzeyi fırlattığında Ä°srail tarafı bir – iki saniye içinde fırlatılan yeri bir – iki metre hatayla belirleyip anında füzeyle vurabiliyor. Yani Ä°srail kendisine atılan her füzeye karşılık verebilir durumda. Ama bunu yapmıyor çünkü füzeler sivillerin oturduÄŸu apartmanlardan, marketlerden veya okullardan atılıyor. Hamas’ın sivillrein yaÅŸadığı binalardan füze atışı yapma nedeni de zaten bu. Ä°srail hangi kritere göre harekete geçip sivillerinde yaÅŸadığı Hamas karargahını vuruyor bilmiyorum. Galiba bir kriter, Hamas’ın Ä°srail tarafından sivilleri vurması. Onun dışında da, taktik nedenlerle, örneÄŸin olayları tırmandırmak için olabilir. Kısacası Ä°srail de Hamas da, gerekçesi ne olursa olsun sivillerin öleceÄŸini bile bile atışını yapıyor. Hamas buna canlı bombalarıda ekliyor. Burada Hamas’ı kaldırıp Hizbullah da diyebiliriz. Aynı durumlar onlar içinde geçerli.

Peki nasıl oluyor da, örneÄŸin Çanakkale Savaşı’nda her iki taraftan yüz binlerce insan ölürken, gece olduÄŸunda savaÅŸ duruyor, ölüler gömülüyor, yaralar sarılıyor, yemek yeniyor, namaz kılınıyor, herkes rahat rahat uyuyor, ertesi gün dinlenmiÅŸ bir biçimde savaÅŸa devam ediliyor? Neden iki taraftan hiçbir kumandan gece karanlıktan faydalanıp düşmanı uykuda basmıyor? Yüzyıllardan beri ordular “kuralına göre savaşırken ne oldu da ÅŸehirler bombalanmaya, siviller öldürülmeye baÅŸlandı? Oyunun kuralları nasıl deÄŸiÅŸti?” Daha doÄŸrusu kimler deÄŸiÅŸtirdi?

Versailles Anlaşması

Bunu anlamak için 1919’a gitmemiz gerekiyor. Birinci Dünya Savaşı’nın sonuna geliniyor. Almanya’nın savaşı kaybettiÄŸi kesin. Ä°ÅŸte bu noktada George Creel piyasaya çıkıyor. George Creel bugün “halkla iliÅŸkiler” diye bilinen mesleÄŸin kurucusu olarak tanınır. Woodrow Wilson baÅŸkan Creel’i halkla iliÅŸkiler komitesinin başına getirir. Creel’in iÅŸi Amerika’yı savaÅŸa sokmaktır. 75 bin kiÅŸiyi iÅŸe alır.

Creel bir strateji geliştirir. Ona göre Almanları teslim olmaya razı etmek için, onlara savaş sonrası hiçbir zarar verilmeyeceğini, savaş tazminatı istenmeyeceğini, onurları ve gururlarıyla oynanmayacağını garanti etmek gerekir. 14 maddeden oluşan bir metin hazırlar. Wilson da bunu bütün dünyaya ilan eder.

EÄŸer birilerini aldatmak istiyorsanız mesajınızı güven duyulan birine verdirtirsiniz. Wilson pataloji boyutlarında dürüst bir insan. Neticede Almanya kendisine verilen sözlere inanır ve teslim olur. Bir yıl sonra Barış Konferansı baÅŸlar. Clemenceau (Fransa) ve Llyod George(Ä°ngiltere) aç kurtlar gibi kanını emmeye hazırdırlar. “14 madde” unutulur. Versailles AnlaÅŸması ile endüstri bölgeleri Almanya’nın elinden alınır. Silahsızlandırılır. Ordusu tavsiye edilir. 21 milyar dolar tazminat istenir. Ekonomist Keynes’e göre bu miktar mümkün olanın dört katıdır. Bu rakam daha sonra 32 milyar dolara çıkartılır. Almanya “suçlu” olduÄŸunu ve daha bir sürü aÅŸağılayıcı maddeyi kabul atmak zorunda kalır. Wilson ne zaman “14 Madde” hatırlatsa, adamı mezarlıklara götürüp Almanya’yı neden azarlamıyor diye azarlarlar.

Wagner’i, Beethoven’i, Schopenhauer’ı, Nietzsche’yi yaratan bir kültürün bunu hazmetmesi herhalde beklenemezdi. Zaten birkaç yıl sonra da Almanya Hitler’ini yaratır. Almanya yalnızca kızgın deÄŸildir. “Ahlakı da bozulmuÅŸtur”. Siz iÅŸ ortağınıza veya oÄŸlunuza ahlaki deÄŸerlerle yaklaşıp ihanet ederseniz, onları yalnızca kızdırmazsınız, aynı zamanda onların ahlakını da bozarsınız. Güvenin sarsılması insanları en çok sarsan ÅŸeydir.

Oyunun kuralları, ona baÄŸlı olarak da deÄŸerler deÄŸiÅŸtiÄŸine göre artık herÅŸey yapılabilir. Åžehirleri bombalayabilir, hatta atom bombası atabilirsiniz. Avrupa’nın orta yerinde on binlerce insan katledilir, iÅŸinize gelmediÄŸi için sesinizi çıkarmayabilirsiniz. Bütün bunlara kızıp siz de onların çoluÄŸunu çocuÄŸunu Allah adına öldürebilirsiniz.

Anlaşılan oyunun kurallarını, ona bağlı değerleri, ilkeleri yeniden düzenlemek gerekiyor. Umalım ki, bütün bu kavga böyle bir sonuca götürsün bizi. Amin.

Kaynaklar

Gregory Bateson. Steps to an Ecology of Mind, Ballentine Boks, 1972.
George Creel. How We Advertised America, 1920.

06.08.2006