Emre Konuk

Harvard Uzlaşma Projesi

Geçtiğimiz iki hafta, sorunları aşmak için takındığımız iki tavır üzerinde durmuştuk. Birincisi; sorunların ortaya çıkmasına yol açan nedenleri araştırmak ve buradan kalkarak çözüme gitmekti. İkincisi ise; geleceğe, hedeflere, değişime ve çözüme odaklanmaktı. Buradaki temel varsayımımız şuydu: Değişimi sağlamak için sorunları ortaya çıkaran nedenlerle uzun boylu uğraşmamız gerekmeyebilir. Bu yaklaşıma bir de örnek vermiştik.

Bu hafta, yine şimdiye ve çözüme odaklanan ama ek olarak, düşeceğimiz tuzaklardan uzak kalmamızı sağlayan, kullanabileceğimiz araçlar, taktikler öneren bir başka yaklaşımı dile getireceğim: Harvard Uzlaşma Projesi.

Bu proje aslında 1970’lerde uluslararası çatışmalarda uzlaşmayı sağlamaya yönelik Harvard Üniversitesi akademisyenlerinin bir girişimi olarak ortaya çıktı. Bugün güzel vatanımızda yaşamımıza bir türlü sinememiş olsa da “kazan-kazan” diye bildiğimiz yaklaşımdır.

Yaklaşımın mimarları Roger Fisher ve William Ury 30 yılı aşan bir süreçte pek çok uluslararası çatışmanın aşılmasında birinci derecede rol aldılar ve ciddi başarılar elde ettiler. Yıllar boyunca yaklaşımlarına hep bir şeyler eklediler. Yaklaşım, uzlaşma gerektiren tüm durumlar için geçerlidir. Yani araba alırken, çocuğunuzla veya eşinizle tartışırken, işyerinde yöneticinizle dalaştığınızda veya iş yapış biçimiyle ilgili sorun çıktığında rahatlıkla uygulanabilir.

Fisher ve Ury’nin dilimize de çevrilen ilk kitaplarının (Getting to Yes) çok kısa bir özetini vereceğim.

İnsanlarla Problemleri Birbirine Karıştırmayın

Bir sorun etrafında tartışan iki ya da daha çok kişiyi dinlediğimizde, mesajların iki düzeyde gelip gittiğini görürüz: Biri içerikle yani işin özüyle ilgili, diğeri ise tarz ve üslupla yani ilişkiyle ilgilidir. Tartışmalar hep içerikle ilgili gibi gözükse de sürece damgasını vuran tarz ve üsluptur. Haklı olduğumuz pek çok tartışmayı tarzımız nedeniyle kaybederiz.

Birinci adım: Her uzlaşma girişiminde işin özünü (içeriği) ilişkiden ayırın.

  • Dikkatinizi insanlardan çok amaca-içeriğe yöneltin
  • İyi dinleyin anladığınızı belli edin
  • Karşı tarafın niyetlerini kendi korkularınızdan üretmeyin
  • Tekliflerinizin karşı tarafın değerleriyle çatışmamasına dikkat edin
  • Duyguları açıklığa kavuşturun ve geçerli bulduğunuzu belli edin
  • Kendinizi onların yerine koyun
  • Karşı tarafın dilini kullanın
  • Karşı tarafın boşalmasına izin verin
  • Kişileri ve pozisyonları değil çıkarları uzlaştırın
  • Çatışan kişiliklerin arkasında uzlaşılabilir çıkarlar vardır
  • Çıkarları net tanımlayın
  • “Niye olmasın” diye sorun. Bu sizi karşı tarafın görüşüne yaklaştırılabilir
  • Erken karar vermeyin
  • Tek cevap aramayın
  • Tercihlerini öğrenin
  • Ortak çıkarların altını çizin
  • Değişik uzmanlara danışın
  • Pazarlık gücünüzü yüksek tutun. Daima seçenekleriniz olsun
  • Karşı tarafın seçeneklerini mutlaka göz önüne alın
  • İstediğiniz gibi oynamazlarsa, pozisyonlarına, statülerine, kişiliklerine saldırmayın
  • Düşüncelerinizi savunmayın, eleştirmelerini isteyin, tavsiyelerini sorun
  • Size yönelik bir saldırıyı probleme yönelikmiş gibi ele alın
  • Ölçülerinizin ve tuttuğunuz yolun adil olmasına dikkat edin
  • Her sorunu birlikte objektif ölçü arama uğraşı olarak gösterin
  • Baskıya boyun eğmeyin

Haftaya, uzlaşma sürecinde “duyguları yönetmeye” odaklanacağız.

Kaynak

"Evet" Boyun Eğmeden Anlaşmaya Varmak

William Ury , Roger Fisher, Bruce Patton

İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları / Yayınevi Genel Dizisi

13.04.2008

Benzer İçerikler :

Beyin Nasıl Yıkanır

Beyin yıkama, bir başka deyişle diğerlerinin beynini bir anlamda kontrol altına alma, uzun zaman anlaşılamamış bir fenomen aslında. Ancak, bugün, bilimsel...

Seçim Mimarisi

Geçen hafta “mahalle baskısından” söz ederken birkaç sonuç çıkarmıştık: “Mahalle” aslında ilişki içinde bulunduğumuz, kendine özgü ...

İnsanın Doğası 1

Acaba bir insan doğasından söz edebilir miyiz? Eğer bunu yapabiliyorsak, şunu iddia etmiş oluruz: Yer yüzündeki tüm insanlarda ve kültürlerde ortak olan çok ...

İnsanları Neler Mutlu Etmez

Aralık'ın ortasında bu köşede “Mutluluk Satın Alınabilir mi” başlıklı yazıda, ekonomik refahla mutluluk arasındaki ilişkiyi irdelemiştim. ...

İlginizi Çekebilir :

Zihnimiz Bize Nasıl Kazık Atar 8

Geçtiğimiz haftalarda zihnimizin bize nasıl tuzaklar kurduğunu örnekleriyle açıkladık. Araştırmalar gösteriyor ki, kanıtları ancak kendi inançlarımız ile ...

İşyerinde Taciz

Son zamanlarda bu kelimeyi fazlaca duyar olduk. Zaman zaman okurlarım da yaşadıklarını anlatırlar, yardım isterler. Gittikçe artan bir oranda danışan olarak da ...

Çocuk Nasıl Öğrenir

Çocuk dediğiniz şey, zamanla hepimizde yok olan bir güzel özellikle doğar. Bu özellik, çocukların hiç anlamadığımız hareketler yapmasına, hiç durmadan oradan ...

Epigenetik İlkeler: Bir Paradigma Değişimi

İnsanı ve insan yaşamını çalışanların seneler senesi tartıştıkları belli başlı felsefi sorular vardır. Bizler özgür iradesiyle kendi hayatına yön veren...