Basında Dbe

Eve kapanan ve uzaktan eÄŸitim almak zorunda kalan çocuklarda doÄŸal olarak kaygı bozukluÄŸu yaÅŸanabiliyor. Ailelerin zorlu sınavı ise çocuklarını ders için bilgisayar başına oturtmaya çalışırken aynı zamanda oyun konusunda sınırlamak… Peki bu dengeyi nasıl saÄŸlamalı, çocuklara nasıl yaklaşılmalı? Klinik psikolog ve Davranış Bilimleri Enstitüsü Kurucu BaÅŸkanı Emre Konuk ile konuÅŸtum. Ä°ÅŸte 10 maddede çocuklarda adım adım kaygı azaltma rehberi:

Uzaktan eğitim yıl sonuna kadar uzadı. Eskiden çocuklara bilgisayarın önünden kalk derken şimdi zorla oturtmaya çalışıyoruz. Arkadaşları ile yan yana omuz omuza olduğu sınıf ortamını şimdi evinde oluşturmaya çabalıyor çocuklar. Bu da onları psikolojik olarak zorluyor. Evdeki çocukların bir kısmı kaygı bozukluğu yaşıyor, bir öğretmen arkadaşım öğrencisinin depresyondan saçlarını kestiğini anlattı. Yani çocuklarımızın işi pek kolay değil bugünlerde. Ama onlar kadar ailelerin de işi zor. Klinik psikolog ve Davranış Bilimleri Enstitüsü Kurucu Başkanı Emre Konuk, 10 adımda çocuklarda kaygıyı azaltmanın yollarını anlattı:

EĞLENCE İÇİN ZAMAN VERİN

1. Evdeki ‘iliÅŸki’yi koruyun. Ä°liÅŸki kötüleÅŸirse, çocuk inadına anne-babanın istediÄŸi ya da önem verdiÄŸi ÅŸeyi yapmamaya baÅŸlar. YaÅŸanan durumu çocuÄŸa iyi açıklayın. Çocuk, bunun ‘evden eÄŸitim’ olduÄŸunu, virüs salgını nedeniyle eÄŸitimin okuldan eve taşındığını iyice anlamalı. Nasıl okulda derse girmeyip bahçede oynama ÅŸansı yoksa, evden eÄŸitimde de bir derse girip diÄŸer derste video izleme ÅŸansı olmadığını bilmeli.

2. Çalışmamakta ısrar ederse bunun kabul edilemez olduğunu, normal şartlarda olduğu gibi her gün derslere katılmak zorunda olduğunu net ve kararlı şekilde izah edin. Anne-baba aynı dili kullanın. Takibi elden bırakmayın, derslere katılmadıklarında yaptırım uygulayın.

3. Ders ve ödevler bittikten sonra serbest zamanlarında eğlence için ve sevdikleri etkinlikler için zaman verin. Birçok anne ve baba olağanüstü koşullar nedeniyle çocuğuna baskı uygulamaktan çekindiğinden ısrar etmekte ve net tavır almakta tereddüt ediyor.

ÇOCUĞA SINIR KOYUN

4. ÇocuÄŸa sınır koymak, bu sınıra uymasını ve sınırların yaÅŸamın normali olduÄŸuna inanmasını saÄŸlamak, bunun birlikte yaÅŸamın olmazsa olmaz koÅŸulu olduÄŸunu benimsetmek anne ve babanın iÅŸidir. Hiçbir çocuk kendi arzusu ve iradesiyle okula baÅŸlamaz. Başına gelecekleri bilse uzak durmak için elinden geleni yapar. İçgüdülerimiz içinde bütün gün fazla hareket etmeden oturup, dinlemek, öğrenmek ve soru sorulduÄŸunda anlatmak yoktur. Çocuklar böyle bir içgüdüyle doÄŸmaz. Okul mümkün olduÄŸu kadar çocuÄŸa sevdirilir. Çocuk, okula koÅŸa koÅŸa gitmek için ‘motive edilir.’ EÄŸitim sistemi zaten bu iÅŸi halletmiÅŸtir. Anne babalar da bu doÄŸrultuda eÄŸitilmiÅŸ, aksayan durumlarda müdahale için profesyoneller yetiÅŸtirilmiÅŸtir.

ÖĞRETMENLE İLİŞKİ

5. Pandemide eÄŸitimin yürüyebilmesi için kuralların bir kısmı deÄŸiÅŸti, ancak temel öğrenme kuralları ve ilkeleri deÄŸiÅŸmedi. EÄŸitimde öğrenci–öğretmen iliÅŸkisi kurabilmek için göz göze bakmak, dokunmak, aynı ortamda aynı havayı solumak ve o anı paylaÅŸabilmek gerektiÄŸi düşünülür. Oysa uzaktan iliÅŸki kurmak da mümkün. Olumlu öğrenci-öğretmen iliÅŸkisinde yakınlık, sıcaklık, önemsemek, saygı, aidiyet, onaylanmak ve destek vardır. Öğretmenler, iliÅŸkilerde her zaman temel ihtiyaç olarak yaÅŸanan bu süreçlerin uzaktan eÄŸitimde de devam etmesini saÄŸlamalı. Öğrencilerini dinlemeli, onlara yardıma ihtiyaçları olup olmadığını sormalı, sınıf ortamında eÅŸitlik saÄŸlamalı, olumlu davranışlarından sonra öğrencilere karşı güzel sözlerini eksik etmemeli.

6. Uzaktan eğitimde de olsa sınıf ortamında güvende hissetmeyen bir öğrenci maalesef arkadaşları ile ilişki kurmada, kendini ifade etmede ve yeni şeyler öğrenmede zorlanır. Bu süreçte zaten epeyce zorlanan öğrencileri desteklemeye devam edebilmek için öğretmenlerin onlarla ilişki kurma kalitesi gerçekten çok büyük bir öneme sahip.

NET VE TUTARLI OLUN

7. Çocukların adaptasyon kapasitesi oldukça yüksektir. Zaten onlar ödevlerini takip etme, oyun oynama, arkadaÅŸları ile konuÅŸma gibi konularda online sisteme alışkınlar. Aslında sistemde zorluk çekmiyorlar. Sadece oyun oynadığı odasında, yan tarafta yumuÅŸacık yatağını görürken ve önündeki bilgisayarında tek tuÅŸla açabileceÄŸi oyun ve video anlamında zengin bir dünya varken derslere girmekte zorlanıyorlar. Buna alışacaklar. Burada anne-baba ve öğretmenlerin duruÅŸu çok kritik rol oynuyor. Derslere katılım ve ödev takibi konularında net, kararlı, saÄŸlam ve tutarlı bir duruÅŸ ÅŸart. Açıkça belirlenmiÅŸ ve esnetmenin çok mümkün olmadığı sınırları görünce çocuklar kabul edici ve uyumlu olacaklar. Ancak, arkadaÅŸları ile bir araya gelememek, fiziksel bir teneffüse çıkamamak çok kolay deÄŸil onlar için. 

TAKDÄ°R VE TEBRÄ°K EDÄ°N

8. Bu süreçten en olumsuz etkilenen öğrenci grubu okula yeni baÅŸlayanlar. O nedenle, baskı kurmadan, öğrendiÄŸi her yeni ÅŸeyden sonra güzel sözlerle ve neÅŸeyle takdir ederek onların yolculuÄŸuna ortak olmalı. “Her geçen gün yeni ÅŸeyler öğreniyorsun, büyüyorsun, merak ediyorsun, sorular soruyorsun. Seni böyle görmek beni çok mutlu ediyor. Gurur duyuyorum seninle” gibi ifadelerle onları desteklemeli. Öğrenmenin büyümeyle baÄŸlantısını gören ve bunu yapınca olumlu deneyimler yaÅŸayan her çocuk öğrenmeyi sever, daha fazlası için heves eder.

ARKADAŞ SOHBETİ ÖNEMLİ

9. Bu dönemde çocuklarda sosyalleÅŸme mecburen, sadece online ortamda devam edecek.  Bu da onların sosyal geliÅŸimlerini olumsuz etkileyecek. Uzaktan da olsa arkadaÅŸlarından kopmamaları için onları desteklemeli. ArkadaÅŸlarıyla telefondan ve bilgisayardan konuÅŸmalarına, yine arkadaÅŸ guruplarıyla online oyunlar oynamalarına belli ölçüde izin verilmeli. Ev ortamında sohbet zamanları yaratıp, duygu ve düşüncelerini açıklamalarına fırsat vermeli, keyifli zamanlar oluÅŸturulması ihmal edilmemeli. Zor zamanlardan geçtiÄŸimiz bu günlerde en büyük yardımcımız ‘iliÅŸki.’ Ne olursa olsun çocuÄŸunuzla olan iliÅŸkinizi sevgi ve ilgiyi ihmal etmeyen, onu destekleyen, dinleyen, önemseyen, duygularını kabul eden, sakinleÅŸtirebilen, ÅŸefkati esirgemeyen noktada tutun. Ä°ÅŸte o zaman ailecek bu dönemi daha az hasarla atlatmanız hatta bu dönemi kazanımlarla arkada bırakmanız mümkün olacak.

EVDEYÄ°Z, GÃœVENDEYÄ°Z MESAJI VERÄ°N

10. Pandemi ile birlikte yetiÅŸkinlerde olduÄŸu gibi çocukların korku ve kaygılarında da artış oldu. Korku ve kaygı, bilinmezlik ve belirsizlikten beslenir. Bu nedenle her ÅŸeyden önce, elimizden geldiÄŸince, çocukları olup biten ile ilgili bilgilendirmeli. Onlara okulların neden tekrardan online sisteme alındığını, bu durumun, ÅŸu anda açıklandığı kadarıyla, ne zamana kadar devam edeceÄŸini, neden onlara sokaÄŸa çıkma kısıtlaması geldiÄŸini, dış dünyada baÅŸka nasıl tedbirler alındığını anlatmalıyız. Bunlar yapılırsa çocuklar daha güvende hissetmeye baÅŸlar. “Evimizdeyiz, güvenli yerimizde... Tüm bunları beraber atlatacağız, yeniden dışarı çıkacağız, sen arkadaÅŸlarınla okulda buluÅŸacaksın...” gibi destekleyen ve umut verici sözlerimizi de eksik etmemeliyiz. Korkuları ve kaygıları olan çocuklara eleÅŸtirel yaklaÅŸmamalıyız. “Bunda korkulacak ne var?” gibi ifadeler hiçbir iÅŸe yaramaz, çocuÄŸu daha da zor durumda bırakır. “Biliyorum sen çok korktun. O kadar çok korktun ki hemen gelip bana sarılmak istedin. Sen bana sarılınca daha rahatlıyorsun, kendini o zaman güvende hissediyorsun” gibi onun duygusunu anladığımızı ve kabul ettiÄŸimizi gösteren ifadeler kullanmalıyız. Bu empatik yaklaşım hem çocuÄŸu sakinleÅŸtirecek hem de sizin onu gerçekten anladığınızı görmesini saÄŸlayarak aranızdaki iliÅŸkiyi güçlendirecek. Tabii çocuklara verilecek bilgi de çocuÄŸun yaşına ve geliÅŸim düzeyine göre ayarlanmalı.

Haberi Hürriyet Gazetesi Sitesinde okumak için tıklayınız.

Haberin devamını PDF formatında okumak için tıklayınız.