Basında Dbe

Klinik psikolog Emre Konuk: Çocuklar kolay atlatacak

Klinik psikolog Emre Konuk: Çocuklar kolay atlatacak

Klinik psikolog, Davranış Bilimleri Enstitüsü Kurucu BaÅŸkanı Emre Konuk, salgının getirdiÄŸi kısıtlamaların  “travmatik” olmadığını belirterek “Ailecek nasıl yaÅŸandığı, sıkıntılı sürecin iliÅŸkilere nasıl yansıdığı travmanın kalıcılığını belirleyecektir’’ dedi. 

Emre Konuk ile salgının çocuklar ve gençler üzerindeki etkisi, uzaktan eÄŸitim süreci, merkezi sınavlara girecek öğrencilerin durumu gibi konuları konuÅŸtuk. 

- Salgın süreci çocuklar ve gençler için travma yaratıyor mu?

Hiçbir olay ve hiçbir süreç dışardan bakıldığında istediÄŸi kadar ürkütücü, korkutucu olsun kendi içinde travmatik deÄŸildir. KiÅŸinin yaÅŸanan süreci nasıl algıladığı ve ne anlam verdiÄŸi belirleyicidir. BeÅŸ takla atmış bir minibüsten canını kurtarmış sekiz kiÅŸinin önemli bir kısmı deÄŸiÅŸik dozlarda ve sürelerde kalıcı bir travma yaÅŸar. Bir kısmı ilk ÅŸoku atlattıktan sonra kısa zamanda kendini toparlar ve hiçbir ÅŸey olmamış gibi yaÅŸamına devam eder. Yakınları ağır saÄŸlık sorunları yaÅŸasa da böyle bir istatistik genelde ortaya çıkar. 

- O zaman soruyu şöyle sorabiliriz? Salgında az sayıda çocuk ve genç travmanın etkisini kalıcı olarak yaÅŸayacaksa bu “risk altındaki” çocuklar kimdir?

 

• Yaptığımız araÅŸtırmalar ve literatür, pandemiden önce travmatik süreçleri yaÅŸamış, travmatik stresle ve olumsuz yaÅŸam olayları ile baÅŸ etme kapasitesini yeteri kadar geliÅŸtirememiÅŸ çocuk ve ergenlerde travmanın daha çok kalıcı olma riski yüksek olabileceÄŸini söylüyor.

    • İkincisi, çocuklar büyüklerini taklit ederek öğrenir. EÄŸer pandemi sürecini aile büyükleri kolay atlatıyorsa çocuklar da kolay atlatmayı öğrenir. 

- Hangi yaÅŸ grubu en az, hangi yaÅŸlardaki çocuklar en olumsuz etkilendi bu süreçten? 

ÇocuÄŸun büyürken kazanması gereken en öncelikli beÅŸ yaÅŸam becerisini sayacak olursak, bir tanesi “dürtü kontrolüdür” diyebiliriz. Çocuklar içgüdüleriyle doÄŸar. Yani ihtiyaçlarını nasıl ifade edeceklerini genetik miras belirler. Acıkırsa aÄŸlamaya baÅŸlar. “Annem yemek yapıyor biraz bekleyeyim” demez. Yıllar içinde istek ve arzularını ertelemeyi, karşılanmıyorsa sakinleÅŸmeyi, isteÄŸini elde etmek için seçenekler oluÅŸturmayı, bir seçenek iÅŸe yaramadıysa baÅŸka seçenekler üretmeyi, bu seçeneklerin sosyal normlara, ahlaki kurallara uyabilmesine dikkat eder. Bu aÅŸama artık yetiÅŸkin olduÄŸunu gösterir. 

Bu beceri setlerinin en erkeni stres yaÅŸadığında sakinleÅŸmeyi öğrenmektir. Anneler içgüdüleriyle bunu bilir ve çocuklarını sakinleÅŸtirme tekniklerini uygular. 

- Son bir yılda çocuklarda neler gözlemliyorsunuz? Yetişkinliğe neler taşınacak bu dönemden?

Büyük bir kısmı “eski güzel ve iyi bildikleri” dünyaya kavuÅŸacak. Zorlanmayacaklar çünkü bildikleri bir dünya. Sekiz ay okul-ev-sınav vs. ile geçtikten sonra yaz tatiline girmek gibi olacak.

En çok sıkıntıyı özellikle esnaf ve hizmet sektörü yaÅŸadı. Pandeminin üzerine bir de ekonomik sıkıntı eklendi. Çan eÄŸrisinin bir ucunda kalan aileler doÄŸal olarak ciddi sıkıntı yaÅŸadı ve bir kısmı da bundan kalıcı olarak etkilendi. Hayat normale dönünce bunların önemli bir kısmı yaÅŸadıklarını hatırlamayacak bile. 

SIKINTILAR GEÇECEK 

- Salgından ruhsal açıdan örselenmeden, hatta güçlenerek çıkma ihtimalimiz var mı? Bunun için bireysel olarak neler yapmalıyız? 

İş dünyasının nispeten büyükleri önemli dersler çıkardılar ve yeni iÅŸ ve çalışma modelleri uygulamaya baÅŸladılar bile. 

ÇoÄŸunluk bildiÄŸi hayata dönüp rahatlayacak. Sosyal medyada çizilen karanlık tablolara kapılmayanlar kazançlı çıkacak. 

Bireysel olarak yapılabilecek en kolay ve iÅŸe yarayan ÅŸey etrafa, yakın çevremize ve çocuklarımıza bütün bu sıkıntıların yakın bir zamanda aşılacağına inandığımızı söylemektir. Bunun gerçekleÅŸme ihtimali çok yüksek. Özellikle aşılamanın 2-3 ay içinde tamamlanacak olmasının, kendi ülkemizde aşı üretimini baÅŸarmış olmamızın, bundan sonrasını güven içinde götürebileceÄŸimizi gösteren önemli iÅŸaretler olduÄŸunu söyleyebilirim. Yaz geldiÄŸinde çocuklarımız yazları nasıl geçirdilerse öyle geçirmeye devam edecekler. 

- Uzaktan eÄŸitim sürecinin en olumlu ve en olumsuz yanları nedir sizce? 

Uzaktan eÄŸitimin olumsuz bir tarafı yoktur. Sıkıntı, deneme yanılma ve araÅŸtırma ile en verimli yolu bulmak gibi geleneksel yöntemleri deneyemeden tüm sektör uzaktan eÄŸitime girmek zorunda kaldı. Sıkıntı budur. 

Uzaktan eÄŸitimin zorla hayatımıza girmesi bize kaliteli ve yaratıcı eÄŸitimin büyük bir hızla yaygınlaÅŸabileceÄŸini ve ucuzlayacağını gösterdi. 

- Liseye ve üniversiteye giriÅŸ sınavlarına bu sıkıntılı dönemde hazırlanan gençlerde kaygı daha da fazla. Onları rahatlatacak, kendilerini iyi hissettirecek önerileriniz var mı? 

Sınav kaygısı bir grup öğrenci için oldum olası sorundur ve pandemi olsa olsa biraz daha sorunu ağırlaÅŸtırmıştır. Kronik hale gelmiÅŸse kendi baÅŸlarına aÅŸamadıkları anlamına gelir.  Gecikmeden “sınav kaygısıyla” uÄŸraÅŸan, deneyim sahibi bir terapistle çalışmaları gerekir. Son dakika eyleme geçmek kaygı düzeyi çok yükselmiÅŸ, zaman daralmış demektir.

Haberi Cumhuriyet Gazetesi Sitesinde okumak için tıklayınız.

Haberin devamını JPEG formatında okumak için tıklayınız.

Benzer İçerikler :

Facebook'tayız Çünkü...

Türkiye'de internet kullanıcılarının yüzde 90'ının Facebook hesabı var. Psikologlara göre, beÄŸenilme ihtiyacı, sosyalleÅŸme gereksinimi, yalnızlık, ...

Kitap okumuyor diye yakınmayın çocuğa kitabı sevdirmeye bakın

Her geçen gün kitap okumaya ilgi azalıyor. Aileler çocuklarını teknoloji çağının kurbanı yapmamak için kitap okuma alışkanlığını çocuklarına kazandırmayÄ...

KardeÅŸin mi var, derdin var!

Çocuğunuz, hayatınıza girecek yeni bir bebeğe ve onunla sizi paylaşmaya ne kadar hazır? Yeni bir bebeğin hayatınıza sokacağı "kardeş kıskançlığı" nı ...

Çocuğunuzdan önüne hedef koymasını isteyin

Yeni eğitim öğretim yılı için geri sayım başladı. Okulların açılmasına sayılı günler kala hem çocukları hem de ailelerini tatlı bir telaş sardı. Yeni eğitim...

İlginizi Çekebilir :

Düşük yapmak dünyanın sonu değil

Her anne adayı sorunsuz bir hamilelik geçirip, sağlıklı bir şekilde bebeğine kavuşmak ister. Maalesef her hamilelik doğumla sonlanmıyor. Yine de bu dünyanın ...

Eğitimde OHAL yılı

2016-2017 öğretim yılı, öğretmen açığı, devlet bünyesine alınan okullardaki belirsizlikler, yurt yetersizliği gibi ciddi sorunlar...

Bayramı Yaşayan Çocuk Daha Güçlü

Nerede O Eski Bayramlar... Hemen hemen her bayramda, genç-yaÅŸlı demeksizin birçoÄŸumuzun kullandığı bir özlem cümlesi bu... Özlüyoruz heyecanla...

Travmatik Olaylar Karşısında Aile-Çocuk İş Birliği

Terör olayları gibi pek çok durum, her yaştan insanın davranışlarında değişimlere yol açabiliyor, Yaşanan acılar ve kayıplara, dolaylı yoldan maruz kalınsa ...