ÇOCUKLARDA ÖFKE KONTROLÜ VE OLUMLU DAVRANIŞ KAZANDIRMA

Öfke; çocuklarda zaman zaman kabul edilebilir olarak görülen ve çocukları alarma geçiren bir duygu olarak bilinir. Çocuklarda öfke, kendilerinin yanlış anlaşılmasıyla, haksız yere suçlanmasıyla, adaletsiz ya da güvenliğini tehdit edici bir şekilde davranılmasıyla bağlantılı olarak ortaya çıkabilmektedir.

Çocuğun amacına ulaşmaya çalışırken engellendiğini hissetmesi ya da hakkının yendiği düşüncesine kapılması sonucu da öfke patlamaları ortaya çıkabilir. Çocuklar sıklıkla negatif bir durumun değişmemesi sonucu öfke patlaması yaşamakla birlikte; engellenme, sahip olduğu şeyin elinden alınması,  fiziksel ve /veya sözel şiddete maruz kama, istemediği şeyleri yapmaya zorlanma, oyun oynamaktan mahrum kalma, arkadaşları tarafından reddedilme, akran zorbalığı, duygusal ihtiyaçlarının karşılanmaması,  güvenliğinin tehdit edilmesi, yeterli ilgi görmeme durumları da çocuklarda öfke patlamasına neden olabilir.  

Çocukların Öfkelerini Yansıtma Şekilleri

Okul öncesi çocuklarının birçoğunun, öfkelenmenin uygun bir davranış olarak kabul edilmediği durumlarda saldırgan tutumlar sergilediği görülmüştür. Bazı çocuklar olay ya da kişiden kaçınarak öfke duygularıyla baş etme stratejileri geliştirmektedir. Bu davranışlar, çocukların etkili ilişkiler kurmasında olumlu bir etkisi olmamakta ve belirli bir süre sonra aynı problemleri tekrar yaşamalarına sebep olabilmektedir. . Bununla birlikte, bazı çocuklarda agresyon ve dürtüselliğin ön planda olduğu ve bu durumun arkadaş çevrelerinde reddedilmelerine sebep olabildiği görülmektedir.

Öfke Yönetimi Konusunda Önemli Noktalar

  • Çocuklara istenen davranışı öğretmenin en etkili yollarından biri onlara model olmaktır. Dolayısıyla ebeveynler olarak çocuğa öfke yönetimi konusunda örnek olmak büyük önem taşımaktadır.
  • Öfke anında çocuğun anlaşıldığını hissetmesi ve durumu anlaması için her türlü duygu ve düşüncesini paylaşmasında yardımcı olunmalı. Çocuklara öfke içeren duygularını sözlü olarak nasıl ifade edeceği öğretilmeli.
  • Çocukların öfkelendiği anlar göz önünde bulundurularak, bu durumların oluşması öncesinde olabildiğince önlem alınması ve destek olunabilmesi için hazırlıklı olunması konusuna özen gösterilmesi.  
  • Olumlu davranışların pekiştirilmesi amaçlı çocukla ilişki kurma, düşünce ve duygularını anlamaya çalışma, ona zaman ayırarak duygularını paylaşmasına fırsat verme ve duygularını kabul etme gibi pozitif disiplin yöntemlerini kullanılmalı.

Ebeveynler Neler Yapabilir?

Öncelikle ebeveynler, çocuğa öfkenin kontrol edilebileceğini, bu becerinin geliştirilebilmesi için bazı davranış değişikliklerinin yapılması gerektiğini ve bunların da pratik edilmesinin önemli olduğunu paylaşmalıdır. Öfke anında çocuk ile konuşularak kendisini kontrol edemediğini hissettiği anlarda bulunduğu ortamdan uzaklaşması ve bunun pratik edilmesi sürecinde zorlandığı zamanlar olduğunda ebeveynin de kendisine destek vereceği paylaşılabilir. Çocuk ile öfke anında vücudunda meydana gelen fiziksel belirtilerin neler olduğu konuşulabilir ve bunları fark ettiği anlarda nefes egzersizleri, sevdiği bir aktivite ile ilgilenmek, bir bardak su içmek vb. gibi kendisini sakinleştirici uygulamalara yönelebileceği hatırlatılabilir. Öfkeye sebep olan konu ile ilgili kendisine, beklentisini anlayabilmek amacıyla ‘ne olmasını istediği’ sorusu sorularak bunun üzerine düşünmesi istenebilir. Aynı zamanda da karşısındaki kişinin neler hissetmiş olabileceği hakkında konuşmalar yapılabilir. Yaşanan durum sonrasında ise birlikte olası çözümler üretiyor olmak bir sonraki benzer durumda neler yapabileceğiyle ilgili çocuğa yardımcı olacaktır. Tüm bunlara rağmen çocuğun öfkesi saldırgan bir tutuma dönüşüyor ve bunu engellemek mümkün olmuyorsa bir uzman desteği alınması büyük önem taşımaktadır.
 

Uzm. Psk. Merve Yalçınkaya
DBE Çocuk ve Genç Bölümü

 

KAYNAKÇA

About anger (2012-13). Retrieved from

https://www.kidsmatter.edu.au/families/about-behaviour/anger/helping-children- learn-manage-their-anger

Anderson, L S., The Aggressive Child. PhD published by the Children’s Bureau,

ACYF, DHEW. Retrieved from http://childdevelopmentinfo.com/how-to-be-a parent/angry_child/

 

DBE Çocuk ve Genç Psikolojik Danışmanlık Merkezi
Bizi Arayın  Terapistlerimiz

Benzer İçerikler :

Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite (DEHB)

Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocuklara iyi bir ebeveyn olmanın önceliği, DEHB’li çocukların davranışlarını anlamaktan...

ERGENLİK DÖNEMİ

Ergenlik dönemi  11-12 yaşında başlayan ve 20’li yaşlara kadar devam eden bir süreçtir. Bazen ebeveynler bu dönemde çocuklarını anlamakta zorluk...

Online Eğitime Hazır mıyız?

Okullar bu yıl online eğitim ile açılıyor. en az birkaç hafta bu şekilde gideceği öngörülüyor.. Okulların açılmasıyla birlikte  öğrenciler kadar anne ...

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Bizi Arayın Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu; çocuklarda, ergenlerde ve yetişkinlerde görülen Dünya Sağlık Örgütü ve Amerikan Psikiyatri Birliği ...

İlginizi Çekebilir :

ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN AYRILIK KAYGISI

“Yapılan araştırmalar, çocukların yaklaşık %4.1’inde ayrılma anksiyetesi görüldüğünü ve doğru zamanda tedavi edilmediği takdirde bu  ...

Öğretmen, Öğrenci İlişkisinin Kalitesi Başarıyı Etkiliyor

Ülkemizde her yıl 24 Kasım, Öğretmenler Günü olarak kutlanıyor. Öğretmenler; insanları eğitmek, öğretmek rehberlik etmek, her konuda yön vermek ve yaşama...

Ağlamanın Çocuklar için Faydaları

“Ağlama” Demek Yerine Çocuğunuzun Ağlamasına İzin Verin! Araştırmalar ağlama gerçekleşmediğinde birçok problem yarattığını, ağlamanın ne kadar ...

Sosyal medyada bir çocuğun neleri yayınlanmaz?

Günümüz anne babası sosyal medyada sadece kendi fotoğraflarını değil çocuklarının da fotoğraflarını paylaşıyorlar. Doğum günü partileri, okul gösterileri, ...