ÇOCUKLARDA ÖFKE KONTROLÜ VE OLUMLU DAVRANIŞ KAZANDIRMA
Öfke; çocuklarda zaman zaman kabul edilebilir olarak görülen ve çocukları alarma geçiren bir duygu olarak bilinir. Çocuklarda öfke, kendilerinin yanlış anlaşılmasıyla, haksız yere suçlanmasıyla, adaletsiz ya da güvenliğini tehdit edici bir şekilde davranılmasıyla bağlantılı olarak ortaya çıkabilmektedir.
Çocuğun amacına ulaşmaya çalışırken engellendiğini hissetmesi ya da hakkının yendiği düşüncesine kapılması sonucu da öfke patlamaları ortaya çıkabilir. Çocuklar sıklıkla negatif bir durumun değişmemesi sonucu öfke patlaması yaşamakla birlikte; engellenme, sahip olduğu şeyin elinden alınması, fiziksel ve /veya sözel şiddete maruz kama, istemediği şeyleri yapmaya zorlanma, oyun oynamaktan mahrum kalma, arkadaşları tarafından reddedilme, akran zorbalığı, duygusal ihtiyaçlarının karşılanmaması, güvenliğinin tehdit edilmesi, yeterli ilgi görmeme durumları da çocuklarda öfke patlamasına neden olabilir.
Çocukların Öfkelerini Yansıtma Şekilleri
Okul öncesi çocuklarının birçoğunun, öfkelenmenin uygun bir davranış olarak kabul edilmediği durumlarda saldırgan tutumlar sergilediği görülmüştür. Bazı çocuklar olay ya da kişiden kaçınarak öfke duygularıyla baş etme stratejileri geliştirmektedir. Bu davranışlar, çocukların etkili ilişkiler kurmasında olumlu bir etkisi olmamakta ve belirli bir süre sonra aynı problemleri tekrar yaşamalarına sebep olabilmektedir. . Bununla birlikte, bazı çocuklarda agresyon ve dürtüselliğin ön planda olduğu ve bu durumun arkadaş çevrelerinde reddedilmelerine sebep olabildiği görülmektedir.
Öfke Yönetimi Konusunda Önemli Noktalar
- Çocuklara istenen davranışı öğretmenin en etkili yollarından biri onlara model olmaktır. Dolayısıyla ebeveynler olarak çocuğa öfke yönetimi konusunda örnek olmak büyük önem taşımaktadır.
- Öfke anında çocuğun anlaşıldığını hissetmesi ve durumu anlaması için her türlü duygu ve düşüncesini paylaşmasında yardımcı olunmalı. Çocuklara öfke içeren duygularını sözlü olarak nasıl ifade edeceği öğretilmeli.
- Çocukların öfkelendiği anlar göz önünde bulundurularak, bu durumların oluşması öncesinde olabildiğince önlem alınması ve destek olunabilmesi için hazırlıklı olunması konusuna özen gösterilmesi.
- Olumlu davranışların pekiştirilmesi amaçlı çocukla ilişki kurma, düşünce ve duygularını anlamaya çalışma, ona zaman ayırarak duygularını paylaşmasına fırsat verme ve duygularını kabul etme gibi pozitif disiplin yöntemlerini kullanılmalı.
Ebeveynler Neler Yapabilir?
Öncelikle ebeveynler, çocuğa öfkenin kontrol edilebileceğini, bu becerinin geliştirilebilmesi için bazı davranış değişikliklerinin yapılması gerektiğini ve bunların da pratik edilmesinin önemli olduğunu paylaşmalıdır. Öfke anında çocuk ile konuşularak kendisini kontrol edemediğini hissettiği anlarda bulunduğu ortamdan uzaklaşması ve bunun pratik edilmesi sürecinde zorlandığı zamanlar olduğunda ebeveynin de kendisine destek vereceği paylaşılabilir. Çocuk ile öfke anında vücudunda meydana gelen fiziksel belirtilerin neler olduğu konuşulabilir ve bunları fark ettiği anlarda nefes egzersizleri, sevdiği bir aktivite ile ilgilenmek, bir bardak su içmek vb. gibi kendisini sakinleştirici uygulamalara yönelebileceği hatırlatılabilir. Öfkeye sebep olan konu ile ilgili kendisine, beklentisini anlayabilmek amacıyla ‘ne olmasını istediği’ sorusu sorularak bunun üzerine düşünmesi istenebilir. Aynı zamanda da karşısındaki kişinin neler hissetmiş olabileceği hakkında konuşmalar yapılabilir. Yaşanan durum sonrasında ise birlikte olası çözümler üretiyor olmak bir sonraki benzer durumda neler yapabileceğiyle ilgili çocuğa yardımcı olacaktır. Tüm bunlara rağmen çocuğun öfkesi saldırgan bir tutuma dönüşüyor ve bunu engellemek mümkün olmuyorsa bir uzman desteği alınması büyük önem taşımaktadır.
Uzm. Psk. Merve Yalçınkaya
DBE Çocuk ve Genç Bölümü
KAYNAKÇA
About anger (2012-13). Retrieved from
Anderson, L S., The Aggressive Child. PhD published by the Children’s Bureau,
ACYF, DHEW. Retrieved from http://childdevelopmentinfo.com/how-to-be-a parent/angry_child/
Benzer İçerikler :
Aynı zamanda "sosyal kaygı" adı da verilen "sosyal fobi", günlük sosyal ortamlarda ortaya çıkan ve insanı tamamen etkisine alan bir kaygı ...
Depremin etkilerini en yoğun biçimde yaşadığımız şu günlerde, ebeveynlerin en temel endişesi kendilerini ve çocuklarını olası bir depreme veya doğal afete...
Çocuklar, okula başladıktan sonra ailelerin birçoğunun o güne kadar fark etmedikleri bazı problemler aniden ortaya çıkıverir. Çocuğa verilecek cep harçlığı da ...
Öğretmenler en çok hangi veliler ile iletişim kurmakta zorlanıyor? Hemen hemen her öğretmenin konuşmaktan kaçındığı, rahatsız olduğu, iletişim kurmakta...
İlginizi Çekebilir :
Çocuklar da tıpkı yetişkinler gibi günlük hayatlarında birçok durumla ve duyguyla baş etmek zorundadırlar. Sınıf arkadaşlarına uyum sağlamak, zor bir ders ...
Yeni yıl, yeni umutlar… Her ne kadar klişe gibi gözükse de, yeni başlangıçlar hepimizi motive edebilir. Yeni yılı çocuğunuz için güzel bir başlangıç ...
OKS ve ÖSS yaklaşıyor. Hem sınavlara girecek olan gençler hem de aile ve öğretmenleri bir heyecan almış gidiyor. Ortadaki belirsizlik, kaygının oluşmasına ...
“Kardeş fikrine pek sıcak bakmıyor. Fakat, biz bir kardeşi olmasını çok istedik. Hem paylaşmayı öğrensin... Hem ilerde birbirlerine destek olurlar... Ama ...