Çocuk ve Genç

Çocukların ve gençlerin katılım gösterdiÄŸi bir araÅŸtırmanın sonuçlarına göre, katılımcı çocukların ve gençlerin %50’sinden çoÄŸu, mevcut iÅŸ fırsatları hakkında yeterince bilgi sahibi deÄŸil. Bu durum, çocuklarımızın kariyerleri için baÅŸarılı bir yol haritası çizmelerinin önündeki en büyük engellerden biridir. Ayrıca birçok ebeveyn, hangi meslek gruplarının hangi yeteneklere ve kiÅŸilik özelliklerine sahip bireyler için ideal olduÄŸunun da tam anlamıyla bilincinde olmadıkları gibi çocuklarının da hangi yeteneklere ve kiÅŸilik özelliklerine sahip olduklarını bilmezler.

Her ebeveynin en büyük önceliklerinden biri, çocuklarının mutlu, saÄŸlıklı ve baÅŸarılı bir yaÅŸam sürmelerini saÄŸlamaktır. Çocuklarının özellikle lise son sınıfta hangi meslek üzerine eÄŸitim alacaklarıyla ilgili yaÅŸadıkları kaygılar,ebeveynlerin de en büyük endiÅŸesi haline gelir. Bu süreçte ebeveynler daha çok kendi ideallerini çocuklarına dayatma eÄŸilimindedirler. Kendi “baÅŸarı” tanımlarına göre çocuklarını yönlendirmeye çalışırlar. Fakat sonuçlarının çocukların hayatını büyük ölçüde etkileyeceÄŸi bu tercih sürecinde,yönlendirmelerin bilinçli bir ÅŸekilde yapılması gerekir.

Ebeveynler, çoğunlukla kendi idealleri ve hayalleri doğrultusunda çocuklarını, en çok kazanç sağlayabileceklerine, rahatça yaşamlarını sürdürebileceklerine inandıkları popüler mesleklere yönlendirmeye meyillidirler. Fakat bir bireyin kariyer planlamasının yapılması, birçok faktörü de göz önünde bulundurarak detaylı araştırmalar yapmayı gerektirir.

Bu süreçte çocukların ve gençlerin en büyük destekçileri ebeveynleri ve öğretmenleri olmalıdır. Bir ebeveyn olarak çocuklarınıza öz-farkındalıklarını geliştirmek ve sahip oldukları fırsatları görebilmelerini sağlamak konusunda destek olabilirsiniz. Öz-farkındalığı geliştirebilmenin yolu, çocuğun kendisini daha iyi tanımasını sağlamaktır. Bunun için çocuğunuzun ilgi alanlarını ve yeteneklerini önce sizler görebilmelisiniz. Eğer zorlanıyorsanız çocuğunuzun sahip olduğu yetenekleri, mesleki ilgililerini ve kişilik özelliklerini ölçmeye yarayan envanterlerden faydalanabilirsiniz. Uzmanlar eşliğinde değerlendirilen bu envanterler sizin için yol gösterici olacaktır.

Bu konuda DBE uzmanları tarafından geliÅŸtirilen “Kariyer Planlama Programı” ile ilgili detaylı bilgi için tıklayın.

Kariyer Planlamaya Erken Başlamak Neden Faydalı?

Çocuğunuzunkariyerini planlamak için üniversite sınav sonuçlarını beklememelisiniz. Kariyer seçeneklerini, önündeki fırsatları, yeterliliklerini, yeteneklerini, ilgi alanlarını keşfedebilmek için çok daha erken yaşlarda yola çıkmak gerekir. Bu yolculuğun tek bir seçimle sonuçlanmasını da beklememelisiniz. Alınan kararlar bu süreçte pek çok kez değişebilir, dönüşebilir ve bu normaldir. Bu yüzden erken yola çıktığınızda çocuğunuzun önündeki seçenekleri fark edebilmesi ve kendisini geliştirebilmesi için daha çok zamanı olacaktır.

Her çocuk pek çok yetenekle doğar. Bu yetenekler 15 yaşına kadar geliştirilebilir. İhmal edilen yetenekler ise bu yaştan sonra körelir. Bu yüzden 4 yaşından itibaren 15 yaşına kadar uygun görülen yaşlarda,çocuklara kariyer testleri verilebilir. Çocuğun ve ebeveynlerin isteği doğrultusunda seçilen yetenekler desteklenebilir.

Peki, sizler ebeveyn olarak bu süreçte çocuğunuza destek olmak için neler yapabilirsiniz?

Öz-Farkındalığını Geliştirmesini Sağlayın

Çocuğunuzun öz-farkındalığını artırmak için uygulayabileceğiniz birkaç stratejiyi sizlerle paylaşıyoruz:

• ÇocuÄŸunuzun neler yapmaktan zevk aldığını öğrenebilmek için çeÅŸitli etkinliklere ve atölyelere katılmasını saÄŸlayın. Daha sonra çocuÄŸunuza, etkinlikte nasıl hissettiÄŸini ve nelerin ilgisini çektiÄŸini sorun. Böylece hem onunla kaliteli vakit geçirmiÅŸ hem de ilgi alanlarını keÅŸfetmelerine yardımcı olursunuz. Bu gayretiniz çocuÄŸunuza sizin onu ne kadar önemsediÄŸinizi fark ettirir.
• ÇocuÄŸunuzun ilgi alanları ve bu alanlarla ilgili meslekler hakkında bilgi alabilmeleri için çeÅŸitli eÄŸitimlere ve seminerlere katılmalarını saÄŸlayın. Sizler de çocuÄŸunuza deÄŸiÅŸik meslek gruplarından bahsederek ve bunları tanımalarını saÄŸlayarak ufuklarını geniÅŸletmelerine destek olabilirsiniz.
• Kariyer planlama programları kapsamında yapılan deÄŸerlendirmelerin sonuçları hakkında çocuÄŸunuzla detaylı bir ÅŸekilde konuÅŸabilir ve bu konuda nasıl hissettiklerini öğrenebilirsiniz.
• Güçlü ve geliÅŸime açık yönlerini fark edebilmeleri için çocuÄŸunuza geri bildirimlerde bulunmayı ihmal etmeyin.
• ÇocuÄŸunuzun hayatındaki önceliklerini keÅŸfetmelerini saÄŸlayın. Akademik kariyerleri için nerede, nasıl bir yol izlemeyi planladıklarını onlarla tartışın.

Fırsatları Fark Edebilmesine Destek Olun

Çocuğunuzun hayatını bir oyun hamuru gibi düşünün. El birliğiyle, en güzel şekilde onu biçimlendirebilir ve güzelleştirebilirsiniz. Sizce çocuğunuz kariyer planlaması yapmak için önündeki fırsatların ne kadar farkında? Çocuğunuzun yetenekleri ve ilgi alanlarını keşfettikten sonra onunla çeşitli meslek dallarıyla ilgili sohbet edebilirsiniz. İkinizin de tanıdığı kişilerin meslekleri hakkında konuşabilirsiniz. Farklı meslek gruplarında çalışan insanları gözlemleyebilmesi, bu kişilerle görüşmesi ve sorular sorması için fırsatlar yaratabilirsiniz. Ayrıca günümüzde, birçoğumuzun yeni yeni haberdar olmaya başladığı birçok meslek grubu ortaya çıkmaya başladı. Bu meslek grupları içinde çocuğunuzun en çok ilgisini çeken ve yeteneklerinin uygun olduğu meslekleri keşfetmesini sağlamalısınız. Okul tatillerinde çeşitli kurslara katılmasını ya da çeşitli yerlerde stajlar yapmasını da teşvik edebilirsiniz.

Karar Verme Becerilerini Geliştirmesine Yardım Edin

Karar verme becerilerini geliştirebilmek herkes için hayatlarının her döneminde önemlidir. Bu yüzden çocuklarınızın kariyerlerini planlamaya çalıştıkları bu kritik dönemde de karar verme becerilerini etkili bir şekilde kullanabilmelerini sağlamalısınız. Bu tür becerileri geliştirebilmek için, diğer tüm becerilerde olduğu gibi, zamana ve pratikler yapmaya ihtiyaç vardır. Bu yüzden ne kadar erken yola çıkarsanız temelleri o kadar sağlam atmış olursunuz.

Bir konuda sağlıklı karar verebilmek için:

• Bu konu ile ilgili olabildiÄŸince bilgi toplamalı, karar vermeyi etkileyebilecek tüm etkenler deÄŸerlendirilmeli.
• Duyguların yoÄŸun yaÅŸandığı dönemlerde, anlık kararlar vermekten kaçınılmalı.
• Karar vermek için kiÅŸi kendisine yeteri kadar zaman ayırdığından emin olmalı.

ÇocuÄŸunuzun “Siz” Olmadığını Kabul Edin

ÇocuÄŸunuz bu yolculukta sizin geçtiÄŸiniz patikaları takip etmek zorunda deÄŸil. Bunu anlıyor ve kabul edebiliyor olmanız çok önemlidir. ÇocuÄŸunuzun kendi cevaplarını bulmasına destek olmalısınız. Onlar, “Ben kimim?” “Nereye gidiyorum?” “Ä°lerde nasıl bir hayatım olsun istiyorum?” sorularına cevap ararken onlara yapabileceÄŸiniz en büyük kötülük kendi doÄŸrularınızı, hayallerinizi çocuÄŸunuza dayatmaktır. Kendi sorularının cevaplarını bulabilmesi için ona izin vermelisiniz.

Ponnaluri M., (12 Nisan 2020). Importance Of Career Planning ToShapeYourKid’sFuture. BWEducation.
Parent Guide forCareer Planning. Career&Employment Services. DanvilleAreaCommunityCollege.