Basında Dbe

Nasıl Dolandırılıyoruz? Uzmanlar Ne Diyor?

Nasıl Dolandırılıyoruz? Uzmanlar Ne Diyor?

Terörist Dolandırmaz Çeker Silahını Haraç Alır

Profesörler, sanatçılar, emekli polisler... Türkiye'de her gün pek çok kişi dolandırılıyor. Psikologlar "Herkes dolandırılabilir" diye uyarıyor. Terör uzmanı Prof. Dr. Nihat Ali Özcan ise "Terörist dolandırıcılıkla uğraşmaz ama terörün yarattığı kaos fırsatçılar için ortam oluşturur." diyor.

Çok eski tarihlerden beri var olan dolandırıcılık, toplumların en büyük problemlerinden. 1960'lı yıllarda Sülün Osman adıyla nam salan Osman Ziya Sülün, Türkiye'nin en tanınmış dolandırıcısıydı. Galata Kulesi'ni, Dolmabahçe Sarayı'nı bile insanlara satmıştı. 90'lı yılların ünlü dolandırıcısı Selçuk Parsadan ise sahte kimliklere bürünerek dönemin CumhurbaÅŸkanı Süleyman Demirel'i, Gaziantep Belediye BaÅŸkanı Celal DoÄŸan'ı, dönemin BaÅŸbakanı Tansu Çiller'i dolandırmıştı. 2000'lerde ise deÄŸiÅŸen teknolojiyle birlikte telefon ve internet üzerinden yapılan dolandırıcılık yöntemleri öne çıkıyor.

Kendini devamlı yenileyen dolandırıcılar; her gün farklı bir kılıkta ortaya çıkıyor. Bazen "Para puan kazandınız" diyerek insanları kandırıp kontör çalıyor, bazen de "Hesabınızdan otomatik ödeme talimatıyla terör örgütüne yüksek miktarda para aktarılmış. Düzeltebilmemiz için size söylenilen yolu izleyin" ÅŸeklinde terör örgütünün adını kullanarak insanların korkularından faydalanıyorlar. GeçtiÄŸimiz hafta "terör örgütü hikayesiyle yaklaşık 4 milyon lirası çarpılan ceza hukukçusu Prof. Dr. Erdener Yurtcan ise tanınan maÄŸdurların sonuncusu. Bu durum Prof. Dr. Erdener Yurtcan'ı halk arasında "Koca profesör dolandırıldıysa, biz ne yapacağız" ÅŸeklinde yorumlara yol açsa da psikologlar bunun tam aksini söylüyor: "EÄŸitimli kiÅŸiler de dolandırılabilir. Dolandırıcılar insanların korku duygusunu körükler." Mantıklı düşünme kapasitesi devre dışı DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü BaÅŸkanı Psikolog Emre Konuk, eÄŸitimli insanların da dolandırılabileceÄŸini, bu durumun "otoriteye boyun eÄŸme eÄŸilimi" olduÄŸunu ifade ediyor.

"Otoriteye boyun eÄŸme eÄŸilimi"  iyi satıcı, karşısındakinin profilini iyi okur, ona göre bir dil oluÅŸturur ve satar.  Dolandırıcı da aynı yaklaşımı benimser. Bir eÄŸilimden söz edeceksek bu "dolandırılmaya yatkınlık" olarak deÄŸil, "otoriteye boyun eÄŸmek" olarak adlandırılabilir. 1960'lı yıllarda Stanley Milgram'ın yaptığı bir dizi araÅŸtırmada, insanların deÄŸerlerine aykırı bile olsa otoritenin önerilerine boyun eÄŸme eÄŸiliminde olduÄŸunu ve bunların içinde akademisyenlerden öğrencilere kadar ve deÄŸiÅŸik sosyoekonomik düzeyde insanların yer aldığını görmüştük.
Ülkemizde yüzyıllara kadar dayanan, Cumhuriyet kurulduğundan beri de devam eden bir "devlete güvenmeme" durumu söz konusu. Dolayısıyla insanlara bir korku yerleşti. Dolandırıcıların "korkuyu" çok iyi kullandıklarını görüyoruz. Paradoks şu ki teröristten korkup devlete-polise sığınmaya yol açıyor yaşadıkları süreç. Bunu da çok ustaca kullanıyorlar. Unutmayalım; polise yansıyanlar dolandırıcıların başarılı olduğu durumlardır. Çok sayıda girişimde başarılı olmadıklarını, başardıklarında da bunların basına yansıdığını söyleyebiliriz.

Milliyet Cumartesi / 25.10.2015

Haberin devamını pdf formatında okumak için tıklayınız.

Benzer İçerikler :

Adam Gibi İşten Çıkarmak

Bir kurumun çalışanlarına gerçekten değer verip vermediğini anlamak istiyorsanız, işe alım süreçlerine değil, çalışana sağladığı imkanlara deği...

Evde Olmanın Dijital Hafifliği

Alışverişten çalışmaya evden çıkmadan her işi halledebilmek güzel ama evden çıkmadan sosyalleşmek acaba tam bir sosyalleşme mi? Her şeyi sokağa çıkmadan ...

DBE Yöneticilere Profesyonel Koç Unvanı Kazandıracak

DBE Davranış  Bilimleri Enstitüsü birinci modül ile baÅŸladıkları eÄŸitimlerine ikinci ve üçüncü modül programlarını da ekleyerek katılımcılara ...

Düşük Motivasyonu Önlemek Mümkün

Yeni yılla birlikte pek çok şirket yeniden yapılanma planlarını tamamladı. 2013'te terfi ya da zam bekleyen çalışanların bir kısmının yüzü yılın il...

İlginizi Çekebilir :

İncelendi onaylandı güvenle okuyun

Çocuğunuzun yediğini, içtiğini, şampuanını özenle seçiyorsunuz. Kitaplarına aynı özeni gösteriyor musunuz? Artık bünyesindeki kitapları uzmanlara inceleten...

Dijital Dünyanın Ebeveynlerine 10 Maddelik Rehber

Aileler panik ve endişe ile çocuklarının teknolojik aletlerle geçirdiği zamanı sınırlamaya çalışıyor. Sosyalleşme, bilgiye ulaşma, becerileri geliştirme gibi ...

Evcil hayvanların çocuklar üzerindeki 5 etkisi

Çocuk olduktan sonra evde hayvan beslemek, ebeveynler için büyük bir soru iÅŸaretidir. Oysa uzmanlar, hayvanların çocuk geliÅŸimini hızlandırdığınÄ...

Üniversiteye Başlarken Aile Desteği Çok Önemli

Binlerce genç hayatlarının belki de en önemli süreçlerinden biri olan üniversiteye başlıyor. Sorumlulukların arttığı bu dönemde öğrenci ve ailelerini başta ...