Çocuk ve Genç

Anne babalar genellikle çocuklarını "sevdirmez, öptürmez, utangaç" diye tanımlayarak, çocuklarının çevresiyle ilişki kurmasına engel olur. Bunun yerine çocuğu cesaretlendirmek, zeka gelişimi ve sosyal çevrenin zeka gelişimde önemi büyüktür. İlk 2-3 yıl ailenin yanında büyüyen, anne-babası ile iletişim kuran ve onları model alan çocuklar, 4 yaşından itibaren daha fazla toplumsal yönetimli olmaya başlar. Kardeşleriyle ve çevresinde bulunan yaşıtlarıyla etkileşimlerinde denetimi ele almak isterler. Bu dönemde girişken olma duygusu ön plandadır. Çocuklar doyurulmaz bir merak, enerji ve etkinlik içindedir. Eğer evdeki yaşam, disiplin ortamı bu girişkenliğe fırsat tanıyan, deneme-yanılmalara olanak sağlayan bir yapıda ise girişkenlik duygusu gelişimini sürdürür. Farklı sosyal ortamları, diğer anne-babaları ve kardeşleri tanımak, kurallar arasındaki farklılıkları görmek, çocuklar için toplumsal dünya ile ilgili deneyimlerini genişletmek anlamına gelir. Bu sayede zihinsel becerilerini de sınama fırsatı bulurlar. Ama aileler kısıtlayıcı, denetleyici olduklarında çocuklarda suçluluk duygusu gelişecektir ki bu da daha sonraki dönemleri olumsuz yönde etkileyip çocuğun ilişkilerinde pasif, çekingen ve güvensiz hissetmesine neden olur.

Zekayı geliştirecek öneriler...

• Yaşadığınız mekanı çocuğunuzun zekasını geliştirecek materyallerle donatın. Müzik CD'leri, kitaplar, eğitici DVD'ler gibi.


• 3 yaşına kadar televizyondan uzak durun. Çocuklarınızla oyun oynayın. Erken çocukluk döneminde oynanan oyunlar bebeğin zeka gelişimi için oldukça önemlidir.


• Bebekler ilk 6 ay seslere, şekillere ve renklere duyarlı olduğundan asılan, sallandığında ve dokunulduğunda ses çıkaran, rahatça tutulabilen çıngırak tarzı oyuncakları yakınında bulundurun. 12 aya kadar, ipinden çekince gelen tekerlekli oyuncaklar, toplar, basit bebekler; 12-18 ay arası, atıp fırlatmaya dayanıklı tahta, metal, kumaş malzemelerden yapılmış oyuncaklar; 18-24 ay arası, parmak kuklalar, hayvan figürleri içeren oyuncaklarla oynamasını sağlayın. İlerleyen aylarda da bisiklete binmesi, yaşına uygun Legolarla, yap-bozlarla ve oyun hamurlarıyla oynaması önerilir.


• Resim yapmasına destek olun. Resimleri  kitaplara bakarak hikaye anlattırmak önemlidir. Resimler arasındaki farklılıkları bulma, hikaye tamamlama gibi bilişsel becerilerini geliştirecek oyunlar oynayın.


• Çocuğunuzun zihinsel yapısına ve öğrenme biçimine uygun aktiviteler belirleyin.


• Küçük çocuğunuzun merakla her şeyi sormasından sıkılmayın, bıkmasan sorularına cevap verin. Merakı doyurulan çocuk, daha çok öğrenme isteği duyar. Konuşun ve o konuşurken de onu gerçekten dinlediğinizi, anladığınızı gösterin.


• Çocuğunuza model olun. Ondan yapmasını istediğiniz şeyleri öncelikle siz yapın. örneğin; kitap okuyun, spor yapın, sanatsal aktivitelere katılın. Onu da bu konulara yönelmesi için destekleyin.

Çocuğunuzun IQ'sunu yükseltmek için bunları yapın

Üstün Zekalılar Eğitim Enstitüsü yetkilileri çocukların zeka gelişimine destek vermek ve IQ seviyesini yükseltmeye yardımcı olmak için anne-babalara şu önerilerde bulundu:

1. Hamilelik döneminde çocukla iletişime geçilmeli, onunla konuşulmalı ve bebeğe müzik dinletilmelidir.


2. Anne, hamilelik döneminde yabancı dil eğitimi alabilir. Annenin aldığı dil eğitimi RNA'lar yoluyla çocuğa geçer. Çocuk annenin aldığı eğitime yüzde 70 yatkın olarak doğar.


3. Bebeğin zeka gelişimi açısından hamilelik döneminde anne adayının bol bol yağlı somon balığı yemesi gerekir. Somon balıklarında omega 3 maddesi bulunduğundan zeka gelişimini destekler.


4. Çocukluk döneminde omega 3, zeka gelişimine çok büyük fayda sağlar. Çocuklar her gün 1 adet tüketebilir.


5. Çocukluk döneminde bol bol kuru üzüm ve ceviz tüketilmelidir. Beynin enerji kaynağı ekmek değil, glikoz ve şekerdir.


6. Hamilelik dönemi ve bebeklik döneminde çocuklara farklı uyarıcılar verilmelidir. Bebeklik döneminde ve çocukluk döneminde gezilere çıkılmalıdır.


7. Bebekler ve çocuklar sevilmelidir. Sevgiyi göstereceğiniz yollardan biri de mesajdır. Özellikle omurilik bölgesine yapılan masaj, zeka gelişiminde çok büyük etkiye sahiptir.


8. Yine bebeklik ve çocukluk döneminde oyun oynamaya çok büyük önem verilmelidir. Unutulmamalı ki, çocuk oyun yoluyla iletişim kurar.


9. Oyuncak çok dikkatli seçilmeli, özellikle işlevsel özelliği olan oyuncaklar tercih edilmelidir. Mümkün olduğu kadar farklı fonksiyonlara sahip oyuncaklar alınmalıdır.


10. Çocukluk döneminde zeka gelişimi için ezber yaptırılmalıdır. Şiir, şarkı gibi...


11. Çocuklar 6 ayda bir gelişimsel olarak uzman tarafından takip edilmelidir.


12. Mümkünse 3 yaşın sonuna kadar anne çalışmamalı ve çocuğun bakımı kendi üstlenmelidir.


13. Sık sık dadı ve ev değiştirilmemelidir.


14. Dil gelişiminin tamamlanması için 4 yaşından önce yabancı dil öğretilmemeli ve yabancı dadı tutulmamalıdır. 4-6 yaş arası çocuklar ancak 2 dil öğrenebilir.


15. Zeka gelişiminde anaokulu seçimi çok büyük önem taşır. Bu nedenle mahalle arası anaokulları ilk tercih olmamalıdır. Eğitim kadrosu ve nitelikleri ile kendisini ispatlamış kurumlar tercih edilmelidir.

DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü Çocuk ve Genç Danışmanlık Merkezi