Çocuk ve Genç

Dikkat eksikliÄŸi ve Hiperaktivite BozukluÄŸu (DEHB) olan çocuklara iyi bir ebeveyn olmanın önceliÄŸi, DEHB’li çocukların davranışlarını anlamaktan geçmektedir. DEHB dikkatini toparlamakta problem, aşırı hareketlilik, davranışlarını kontrol etmekte zorlanma gibi durumları içerir. Bu çocuklar:

• Söylenen talimatları bazen duymayabilirler ve bu yüzden bu talimatlara uyamayabilirler.


• Düzensiz olabilirler ve kolay dikkatleri dağılabilir.


• KonuÅŸmanızı bölebilirler ve uygunsuz zamanlarda ilgi bekleyebilirler.


• Düşünmeden konuÅŸabilirler.


• Evde hareketli olabilirler ve kendilerini tehlikeye sokacak davranışlarda bulunabilirler.


• Unutkan olabilirler.


• Oyunlarda, derste, sohbet esnasında dikkatini sürdürmekte zorluk yaÅŸayabilirler.


• Ödevlerinde sık hata yapabilir ve detayları kaçırabilirler.


• Verilen görevleri tamamlamakta güçlük çekebilirler.


• Düzenli olmakta zorluk çekebilirler. Kalemlerini, defterlerini vb. sıklıkla kaybedebilirler.

Ebeveynlere Tavsiyeler

• Evde çocuÄŸunuzun yerine getirmesini istediÄŸiniz görevleri planlayın. Kurallar ve beklentileriniz konusunda açık ve net olun. Kurallara uyulduÄŸunda ve uyulmadığında sonucunun ne olacağını ona önceden söyleyin. Kurallara uyduÄŸunda da uymadığında da sonucunu çocuÄŸunuzun deneyimlemesine olanak verin. Aksi durumda koyulan kuralların kalıcığı olmamaktadır.


• Yapılandırılmış bir ortam yaratın. Yani verilen bir görevin nasıl, nerede ve ne zaman yapılacağı çocuk tarafından iyi anlaşılırsa, bu görevleri çocuÄŸun baÅŸarma olasılığı daha yüksektir. ÖrneÄŸin; uyku, yemek yemek, ödev, oyun saatlerinin nerede ve ne zaman yapılacağının belirlenmesi gibi. 


• Yaptığı olumlu davranışlarından ve yerine getirdiÄŸi görevlerinden dolayı ona sözlü olarak memnuniyetinizi dile getirin. DEHB’li çocuklar çok fazla eleÅŸtiriye maruz kaldıkları için onların olumlu davranışlarının övgü ile pekiÅŸtirilmesi önemlidir.


• Küçük meseleleri görmezden gelin. ÖrneÄŸin; çocuk verilen sorumluklardan bir tanesinde zorlanıyorsa bunun için hemen öfkelenmeyin. Çocuk için daha çok yapıcı bir ortam saÄŸlayın.


• Ödevlerini/ verilen görevleri kısa molalar vererek yaptırın. Mola zamanında teknolojik aletlerden uzak durmasına özen gösterin. 


• VerdiÄŸiniz talimatların net ve anlaşılır olmasına dikkat edin.


• Onunla konuÅŸurken göz teması kurun. Bu, söylediklerinizin karşı tarafa iletildiÄŸinden emin olmanızı saÄŸlar.


• Yapılması gerekenlerin nasıl yapılacağını zaman zaman tekrar edin ve gerekirse çizin ya da yazın. DEHB’li çocukların talimatları genelde birden çok kez duymaya ihtiyaçları vardır.


• DEHB’li çocuklar genellikle kendilerine hakim olmakta zorlanırlar. Bu, onların düşünmeden konuÅŸmasına ve hareket etmesine sebep olabilir. Bu yüzden çocuÄŸunuzun düşüncelerini dile getirmesine, yaptığı hareketin sebebini söylemesine ya da sebebini bulmasına fırsat verin.


• DEHB’li çocuklar enerji doludurlar. Bu yüzden onların fiziksel aktiviteler ile enerjilerini saÄŸlıklı bir ÅŸekilde boÅŸaltmalarına olanak tanıyın. Televizyon ve bilgisayar başında geçirdiÄŸi zamanı sınırlandırın.


• Son olarak, mümkün olabildiÄŸince sakin kalmaya çalışın. Ebeveynler kontrolden çıktıklarında çocukların öfkesinin daha da arttığını aklınızda bulundurun.

Klinik Psikolog Pınar Çelik - Davranış Bilimleri Enstitüsü Çocuk ve Genç Psikolojik Danışmanlık Merkezi