Çocuk ve Genç

Yetişkinler olarak üzerine çalışmak istediğimiz ya da değiştirmek istediğimiz şeyler hakkında hedef belirleme konusunda iyi tutumlarımız vardır.

Bir hedef belirlemek kolay, fakat herşeye rağmen hedefi yerine getirmek çok daha zor olabilir. Hedef belirleme ve bir hedefi yerine getirme çocuklar için ise daha çok gayret gerektirebilir çünkü onların geleceğin getireceklerini tahmin etmeleri daha zordur, bu sebeple geleceğin getireceği ödüllere gözlerini dikmeleri de zorlaşır. Peki, ya çocuklara özel hedefler belirleme ve bu hedeflere ulaşma öğretilebilirse? AKILLI (SMART) hedefler üzerine çalışmak burada bize yardımcı olabilir.

SMART şu şekilde açıklanabilecek bir akronimi ifade ediyor:

• Specific (Özel)


• Measurable (Ölçülebilir)


• Attainable (Erişilebilir)


• Realistic, Relevant (Gerçekçi ve Alakalı)


• Time-Limited, Trackable (Zaman kısıtlamalı ve Takip edilebilir)


 

AKILLI hedefler ile hedef belirleme çocuklara (ve bazı ebeveynlere)  bir hırsı basitleştirmeyi ve parçalara bölerek eyleme dökülebilecek adımlara çevirmeyi öğretiyor, böylece hedefin başarılmasını daha olası kılarak önemli bir yaşam becerisi kazandırıyor. AKILLI hedeflerin harika yanı bir çocuk olarak belirli bir sayı kadar kitap okumayı hedeflemekten, bir yetişkin olarak daha zor görevlere mesela borçların ödenmesini hedeflemeye kadar, birçok türden konuda kullanılabilir olması.

AKILLI (SMART) Hedef Örnekleri

Hedef, başarıldığı zaman bir fark yaratacak olan neticedir. Ölçülebilir hedefler ulaşılamayacak kadar iddialı olmazlar, ama başarmak için mücadele gerektirmeyecek kadar da basit olmamalılar. Hedef gerçekçi olmalıdır ve gerçekleştirmek için dikkat ve çaba gerektirmelidir. Bu yüzden hedef takip edilebilir ve zaman kısıtlamalı olmalıdır. Ölçülebilir eylemlerin adımlarının güçlükleri artırılmalıdır. Bu şekilde gelişimin takibini yapabilir ve adımlarda gerekli olduğu ölçüde değişiklikler yapabilirsiniz.

Her adımı listelersek, birkaç AKILLI hedef örneği şu şekilde:

Specific (Özel) – “Okulda daha iyi notlar almak istiyorum” deme. Daha iyi notlar alma isteğini şu formda oluştur “Bütün derslerimden 70 üzeri not alacağım ve genel ortalamam daha yüksek olacak.” Özel hedefi somut kavramlarla belirlemek ölçülebilir olmasına yardımcı olacak.

Measurable (Ölçülebilir) – Amaca ulaştığımızı nasıl anlayacağız? Daha iyi notlar alma konusunda başarılı olduğunu bir sonraki notlandırma periyodunun sonunda görebilir ve çabalarının sonucuna ulaşabilirsin.

Attainable (Ulaşılabilir) – Muhtemelen bir öğrencinin ortalama notlar alırken bir dönem içinde doğruca en yüksek notlara çıkması olası olmayabilir, bu sebeple ulaşabileceklerine inandıkları bir hedef belirlemek isteyeceklerdir. “Bir sonraki karnemde bütün derslerden pekiyi ile geçeceğim” deme. Bunun yerine “Bir sonraki karnemde bütün notlarımı bir kat artıracağım.” de.

Realistic, relevant (Gerçekçi ve Alakalı) – Bir kez daha aynı örnek, ortadan pekiyi’ye geçmek zordur (ve bu sebeple kendi kendini engeller). Notları bir derece artırmak gerçekçidir, fakat eğer çocuğun ilgisi yoksa bu hedefi belirlemek de önemsizdir. Hedef onların gerçekleştirmek için heyecan duyduğu bir şey mi?

Time limited, trackable (Zaman kısıtlamalı, takip edilebilir) – Karnedeki notları artırmak konusunda zaman kısıtlaması vermek, sonuçlara dönem sonunda ulaşmayı veya yılsonunda ulaşmayı hedefler. Bu hedef eğer çocuk (ve siz) notlardaki gelişmeleri yakından izliyorsa takip edilebilirdir. Öğretmenle eğer çocuğun gelişimi hakkında rapor vermek konusunda istekli olup olmadığı hakkında konuşun, motivasyonu yüksek tutmaya yardımcı olacaktır. Notları takip etmenin bir başka yolu ise ödevler, testler ve projelerin notlarından oluşan bir çizelge yapmak. Böylece çocuğunuzun kendi gelişimi ile ilgili bir fikri olabilir. Çocuğun yaşını göz önünde bulundurun: Okul öncesi çocukları çok daha kısa bir dikkat aralığına sahipler. Onların hedefleri daha kısa bir zaman aralığında olmalı.

Hedeflere erişmekteki en büyük bariyer sıklıkla başarması çok büyük ve zor hedefler belirlemiş olmak. AKILLI hedefler metodunu kullanıp hedef belirleyerek hedeflerinizi detaylı, idare edilebilir parçalara bölebilir ve eylem planı ile ölçüt noktaları planlayabilirsiniz. Bunlar sizi hedefe odaklı tutacak.