Çocuk ve Genç

“ Aaa, ne kadar da benziyorsunuz, siz yoksa.....”

Yüzyıllardır hem bilim adamlarının hem de birçok insanın ilgisini çeken bir konu; ikizlik. Aynı karnı paylaşmak ve aynı anda dünyaya gözlerini açmakla başlayıp, sonra çok uzun seneler kimsenin anlayamayacağı kadar özel bir bağ ile bağlanan iki insan...

Öncelikle bu kadar merak uyandıran ikizliğin nasıl bir olay olduğunu ve çeşitlerini inceleyelim;

Tek Yumurta İkizleri: Sperm tarafından döllenen yumurta daha sonra yarıya bölünür. Bu sebeple, genetik yapıları aynı olur ve dış görünüş olarak da birbirlerine çok benzerler.

Çift Yumurta İkizleri: İki ayrı yumurtanın iki farklı sperm tarafından döllenmesinden meydana gelir. Gen yapılarına bakıldığında sadece %50 sinin aynı olduğu görülür. Dış görünüşleri birbirlerine ancak iki kardeş kadar benzerler.

Genler, vücudumuzun kimyasal parçalarıdır.Tek yumurta ikizleri de genetik olarak aynı oldukları için bilimsel araştırmalara konu olurken, ister tek ister çift yumurta ikizi olsun dış görünümdeki aynılık nedeniyle de birçok filme, diziye, reklama ve kulaktan kulağa dolaşan pek çok hikayeye baş kahraman  olmuşlardır.

Yapılan bilimsel araştırmalarda davranışlarımızın çevresel faktörlere mi, yoksa genle gelen kalıtımsal özelliklerimize mi dayalı olduğu çok incelenen bir konu olup, gen benzerliği nedeniyle ikizler bu çalışmalarda yer almışlardır. Örneğin fobiler, kalıtımsal mı yoksa çevreden gelen etkilerle mi oluşuyor sorusuna en iyi cevabı ikizlerin katılacağı bir çalışma verebilir. Yapılan bir araştırmada çıkan sonuçta da ikizlerin ayrı evlerde yetiştirilseler de benzer fobileri olduğunu göstermiştir.

İkizlerin doğumuyla, özellikle anne ve babaya düşen görevler vardır. Bunlar temel ihtiyaçlar karşılandıktan sonra, çocukların ayrı birer birey olduklarını anlamaları ve bunu göz önünde bulundurarak onları yetiştirmeleridir. Örneğin, çocukluktan itibaren ikizlere alınan kıyafetler veya  oyuncaklarda, seçim yapabilecekleri yaşa gelene kadar onların zevki göz önünde bulundurulup, farklı renkler, modeller veya tarzlar seçilmeli, kararlarını kendilerinin verebildikleri yaşa geldiklerinde ise onların tercihleri baş belirleyici olmalıdır. Ancak bu yolla çevreleri tarafından onlara yüklenmeye çalışılan “aynılık” kavramı biraz olsun kırılabilmektedir. Burada unutulmaması gereken nokta, ikizler yaşamlarının hiçbir döneminde büyük veya küçük çocuk olmanın avantajlarını yaşayamayacaklar. Bu nedenle de onlara özel olduklarını hissettirmek gerekir.

İlerleyen yaşlarda, özellikle ergenlik dönemine girildikten sonra, karakterlerinin nerelerde benzerlik gösterdiği veya hangi konularda ayrıştıkları iyice belirginleşmeye başlar. Bazen ikizlerden bir daha dışa dönük, girişken ve atak olurken, diğeri içe kapanık ve insanlarla zor iletişim kuran, sadece ikizi ile olmak isteyen bir yapı sergileyebilir. Burada yapılması gereken onlara ayrı iki insan olduklarını ve özel olduklarını hissettirebilecek alternatifler sunmaktır. Örneğin, ikisinin ayrı olarak ilgi duydukları alanlar varsa, bunların üzerine eğilmek gerekir. İlgi alanına yönelik hobiler oluşturulabilir ve yeni ortamlara bir diğeri olmadan girmesi, orada sadece kendine ait sosyal bir ortam yaratması sağlanabilir. Bu sayede birbirlerine “bağımlı” hale gelmeye başlayan ilişki, yerini sadece “bağlı” olunan bir yapıya bırakır. İleride farklı okullara giderken veya birinden biri evlenirken yaşayabilecekleri olumsuz duygular en aza indirgenmiş olur.

Yaklaşık 85 doğumdan biri ikiz oluğu için insanlar arasında merak uyandıran bu durum sebebiyle halk arasında sorulan tipik sorular vardır.  Örneğin, ister tek yumurta olsun ister çift yumurta olsun ikizlere, “Biriniz bir şey hissettiğinde diğeri de hissediyor mu?” sıkça sorulur. Birçok ikizin tanımladığı gerçek, bir diğerine bir şey olduğunda iç sıkıntısı veya huzursuzluk hissi duymaları ve bunun neden kaynaklandığını tam olarak bilmedikleri yönündedir. Bir diğer sıkça sorulan soru da; “Kendini ikizinle karıştırdığın oluyor mu?” şeklinde olup, yapılan araştırmalarda ikizlerin kimliklerinin çok küçük yaşlardan itibaren oluşturduklarını ve asla böyle bir karmaşa yaşamadıklarını göstermiştir.

İkizlerin karşılaştıkları durumlar arasında, ikizler arasında farkı bulma yarışmaları da vardır. Aynı anda yeni bir ortama girdiklerinde ilgi odağı olup, ikizlerin birbirlerinden nerelerinin farklı olduğu tartışmaları başlar. Bu çok sık tekrarlanan bir durum oluğundan, onlarda rahatsızlık yaratabilmektedir.

Kısaca, her durumda olduğu gibi kendi içinde olumlu ve olumsuz tarafların olan bu özel durumu çok az insan yaşar. Bilimsel araştırmalar bu konuyu açıklamak için her ne kadar tüm hızıyla devam etse de, onlar yine de sokakta gördükçe bizleri şaşırtmaya devam edecektir.

Merve Soysal Başa, Uzman Klinik Psikolog - DBE Çocuk ve Genç Psikolojik Danışmanlık Merkezi