ÖZ-ŞEFKATİ GELİŞTİRMENİN YOLLARI

“Kendinizle ilgili beklentilerinizi gerçekleştirebilseniz ya da yetersiz kalsanız da tıpkı iyi bir dost gibi kendinize karşı şefkatle ve sempatiyle yaklaşabiliyor olmalısınız. Öz-şefkat kelimenin tam anlamıyla kişinin kendisine duyduğu şefkattir.”

Önünüze koyduğunuz bir hedefe ulaşamadığınızda ya da bir hata yaptığınızda kendinize karşı nasıl davrandığınızı hiç düşündünüz mü? Hayatınızda kazansanız da kaybetseniz de, kendinizle ilgili beklentilerinizi gerçekleştirebilseniz ya da yetersiz kalsanız da tıpkı iyi bir dost gibi kendinize karşı şefkatle ve sempatiyle yaklaşabiliyor olmalısınız. Eğer işler tersine gittiğinde kendinizi hırpalamaya meyilliyseniz, kendinize karşı acımasız eleştirilerde bulunuyorsanız ve tüm bu olumsuz düşünceler benlik saygınızı yitirmenize sebep olmaya başladıysa “öz-şefkat” hakkında düşünmelisiniz. Öz-şefkat kelimenin tam anlamıyla kişinin kendisine duyduğu şefkattir. Benlik saygısını ve ondan daha da önemli olan öz-şefkati kazanabilmenin çeşitli yolları var. Bunları uygulayabilmeniz ve geliştirebilmeniz için sizlerle birkaç strateji paylaşacağız.

Kendinize Karşı Kibar Olun

Hatalar yaptığınızda kendinizi kınamayı ve eleştirmeyi bırakmalısınız. Kendinizi yargılamanız ve kendinizle ilgili küçümseyen yorumlarda bulunmanız gerginlik ve kaygıya sebep olur ve size sadece zarar verecektir. Öz-şefkat ise herkesin başarısız olabileceği zamanlar olduğunu kabul etmek ve böyle zamanlarda kendinize iyi davranmaktır. Böylece sakinliğe ve güven duygusuna kavuşarak, hayatınızda daha güzel fırsatlar yaratmak için motive olabileceksiniz.

Farkındalık Çalışmaları Yapın

Şu anda olanları yargılamadan açıkça görebilmek ve kabul edebilmek farkındalık gerektirir. Farkındalık size bir bakış açısı kazandırır. Mevcut durumunuza karşı en şefkatli şekilde yaklaşabilmeniz için tüm yaşananları, ne eksik ne fazla olduğu gibi görebilmeniz gerekir. Birkaç dakika meditasyon yapmak, basit zihin egzersizleri yapmak üzgün olduğunuz anlarda kendinizi ruhsal olarak besleyebilmeniz için harika bir yoldur ve farkındalığınızı artırmanıza yardımcı olur.

Bedeninize ve Sağlığınıza Dikkat Edin

Sağlıklı beslenin, yorulduğunuzda dinlenmek için kendinize zaman ayırın. Yürüyüşe çıkın, bedeninizi rahatlatabilecek aktivitelerde bulunun. Fiziksel olarak kendinize iyi bakmak için yaptığınız her şey öz-şefkat duygunuzun da gelişmesine imkan tanıyacaktır.

Hislerinizi Yazın

Yaşadığımız tüm olaylar ve hissettiğimiz tüm duygular, anlatıldığı ve paylaşıldığı zaman aslında bizde nasıl bir yer edindiğini anlarız ve bunları anlatabilmenin en kolay ve etkili yollarından birisi de yazı yazmaktır. Kendinize bir mektup yazabilirsiniz. Üzülmenize sebep olan bir durumu düşünün. (İşinizi kaybetmeniz, sevgilinizden ayrılmanız, sevdiğiniz bir yakınınızı kaybetmeniz gibi ) Kendinize bu üzücü durumu açıklayan bir mektup yazın ancak bunu yaparken kendiniz de dahil olmak üzere hiç kimseyi suçlamayın.

Öz-şefkat düzeyi yüksek kişiler şu üç davranışı sergilerler:

• Kendi başarısızlıkları ve hataları hakkında yargılayıcı değildirler.

• Başarısızlıkların tek bir kişiyle ilgili değil ortak bir insan deneyimi olduğunun farkındadırlar.

• Tökezlediklerinde veya yetersiz kaldıklarını hissettiklerinde olumsuz duygulara karşı dengeli bir yaklaşım sergilerler. Kendilerini kötü hissetmelerine, üzüntülerini yaşamalarına izin verirler ancak olumsuz duyguların kontrolü ele geçirmesine izin vermezler.

Öz-şefkat, insanların başarısızlıklardan ya da türlü aksiliklerden kurtulmasına yardımcı olmaktan daha fazlasını sağlar. Bir “gelişim zihniyeti” nin oluşmasına imkan tanır. Yani öz-şefkat duyguları yüksek olan kişiler, ister ebeveynlikte ister iş hayatında olsun, yapılan işlerde ve görevlerde sabit bir bakış açısına sahip olmak yerine büyümeyi benimseyen kişiler olurlar. Çünkü sabit bir zihniyet yapısına sahip insanlar, kendi özellikleri de dahil olmak üzere kişilik özelliklerini ve yetenekleri sabit bir taş parçası gibi görürler. Gelişim zihniyetine sahip insanlar ise bunun tam aksine, kişilik özelliklerini ve yeteneklerini geliştirilebilir olarak görürler. Büyüme potansiyelini fark ettikleri herhangi bir alanda emek vermekten çekinmezler. İyimser kalmaya ve kendilerine karşı şefkatli olmaya daha yatkındırlar.

Yapılan bir araştırma gelişim zihniyetine sahip kişilerin öz-şefkat değerlerinin de yüksek olduğunu gösteriyor. Öz-şefkat, zaman içinde insanların kişiliklerine ve değerlerine uygun hayatlar yaşamalarını da sağlar. Kişi kendisi için en uygun olduğunu düşündüğü yerde bulunmak ister. İş hayatını, özel yaşamını buna göre düzenlemeye başlar. Gelişimini devam ettirebileceği ve mutlu olabileceği yerlerde bulunmak ister. Böyle olunca da başarı kaçınılmazdır. Gerçekten sevdiği ve ait olduğu yerde çalışan, kendisine iyi gelen kişilerle iletişim kuran kişiler zaman içinde kendi dengesini de kurar.

Hayat yolcuğunda karşınıza türlü güzellikler, fırsatlar, engeller ve zorluklar çıkabilir. Ve tüm bunları sadece sizin değil tüm insanların yaşadığını unutmamalısınız. Hayat yolculuğunuz tıpkı diğer insanların yolculuğu gibi eşsiz ve sadece size özeldir. Bu yolculukta başınıza gelebilecek her türlü olayı sizi zenginleştiren, büyüten ve gelişmenizi sağlayan küçük basamaklar olarak görmelisiniz. Bu eşsiz yolculukta sağlıklı kalabilmenin yollarından birisi de öz-şefkattir. Yaptığınız hatalar, yanlışlar, başarısızlıklar sizi daha da tecrübeli ve güçlü bir insan haline getirecektir fakat bu sırada kendinize karşı şefkatli olmalısınız, acımasızca davranmamalısınız.

KAYNAK

Tartakovsky M., (22 Temmuz, 2011). Cultivating Self-Compassion. PsychCentral

Chen S., (Ekim, 2018). Give Yourself a Break: The Power of Self-Compassion. Harvard Business Review

DBE Yetişkin ve Alie Bölümü

DBE Yetişkin ve Aile Psikolojik Danışmanlık Merkezi
Bizi Arayın Terapistlerimiz