Yetişkin ve Aile

“Sınırlar koymaya cesaret etmek, başkalarını hayal kırıklığına uğratma riskini aldığımızda bile kendimizi sevme gücüne sahip olmakla ilgilidir.”

Sınırlar siz ve diğerleri arasında fiziksel ve duygusal bir özgürlük alanı yaratır. İnsanlara, size sergilenen hangi tutumların ve yaklaşım şekillerinin sizin için uygun olduğunu gösterirler. Ebeveynleriniz, çocuklarınız, arkadaşlarınız, patronunuz vb. ile kurduğunuz tüm ilişkilerde sınırları belirleyebilmek çok önemlidir. Sınırlar olmadan boğulmuş hissedebilir, gerçek duygularınızı ve ihtiyaçlarınızı ifade etmekte zorlanabilirsiniz.

Bazı durumlarda bu sınırlar öfke veya direnişle karşılanır. Ancak bu durum sınırlar belirlemenin yanlış olduğunu göstermez. Sınırlar diğer insanları cezalandırmak veya kontrol etmek anlamına da gelmez. Aslında ilişkileri kolaylaştıran bir unsurdur. Eğer bunlar size kafa karıştırıcı geliyorsa başkalarının sizinle aranıza sınırlar koymasının nasıl bir şey olduğunu düşünün. Örneğin patronunuz net sınırlar koyduğunda ve sizden özellikle ne beklediğini ve istediğini söylediğinde bunu takdir etmiyor musunuz? Görevlerinizi yerine getirdiğiniz süreçte sizi bir belirsizliğin içinden kurtararak daha kolay ve net adımlarla hareket etmenizi sağlamıyor mu? Ebeveynlerinizle, arkadaşlarınızla ve çevrenizdekilerle kurduğunuz tüm ilişkilerde her iki tarafın da beklentileri ve ihtiyaçları konusunda net olması ilişkileri daha sağlıklı kılar.

SINIRLARINIZI BELİRLERKEN KENDİNİZİ SUÇLU HİSSEDİYOR MUSUNUZ?

İnsanlar birçok nedenden dolayı sınırlar koymaktan kaçınır ancak korku en büyük nedenlerden biridir.

• İnsanları öfkelendirme korkusu
• İnsanları hayal kırıklığına uğratma korkusu
• Zor veya bencil biri gibi görülme korkusu
• Kaba olmak ve ilişkileri mahvetme korkusu

Bireyler çoğu zaman bu gibikorkular sebebiyle “zor insan” olarak görünmek istemediği için sınırlar koymaktan kaçınabilir. Çocukluk dönemlerinizde iyi insan olmanın hoş, kibar ve özverili olmaktan geçtiği anlatıldı ve her zaman iyi ya da mükemmel olmanız gerektiği aksi takdirde ailenizin ve çevrenizdeki diğer insanların sizi sevmeyeceği öğretildi. Fakat ilişkilerde çevrenizdeki insanların ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarınızın önüne koyarak onları memnun etmeye çalışmanız, kendi özgürlüğünüzü tehlikeye atar. Böylece bireyselleşme ve kendiniz olma özgürlüğünüzden feda etmiş olursunuz.Tüm bunların önüne geçebilmek için bu süreçte işinizi kolaylaştıracak birkaç adım atmaya ihtiyacınız var.

1. Ne istediğiniz konusunda net olun.

İlişkilerinizde bir sınır koymadan önce, ne istediğinizi ve bunun sizin için neden önemli olduğunu belirlemeniz gerekir. Bu, ihtiyaçlarınızı net bir şekilde iletmenize ve işler zorlaştığında rotanızı korumanıza yardımcı olacaktır. Böyle durumlarda zor bir sınır koymaya hazırlanırken tam olarak ne istediğinizi ve nedenini yazmanız faydalı olabilir.

2. Belirlediğiniz sınırları doğrudan iletin ve ihtiyaçlarınız için özür dilemeyin.

Sınırlarınızı iletirken en etkili yöntem doğrudan ve kısa cümlelerle ifade etmektir. Belirlediğiniz sınırlar için gereksiz açıklamalar yapmak veya özür dilemek etkili olmayacaktır.

3. Direnişi bekleyin ve sizi caydırmasına izin vermeyin.

Sınırlar koymaya başladığınızda çevrenizdeki bazı insanlar kötü tepki verebilir. Bu çok sık karşılaşılan bir durumdur. Genellikle sınırların eksikliğinden yararlanan insanlar değişmenizi istemezler. Bu yüzden çevrenizdekilerin yeni davranışınıza alışmak için zamana ihtiyacı olabilir. Kimileri de sizi sınırlar koymaktan uzaklaştırmak için manipülasyon ve öfkeyi kullanabilir. Sınır koyamamanın en yaygın nedenlerinden biri, çatışma korkusudur. İnsanları üzmek veya kızdırmak istemezsiniz. Bu yüzden kendi ihtiyaçlarınızdan feda ederek barışı korumak istersiniz. Başkaları bu durumdan hoşlanmadığında da sınırları kaldırmak daha kolay ve barışçıl bir yöntem gibi gelecektir. Fakat sınırlarınız öfke veya direnç gösterilmesine sebep olsa bile bu, onları belirlememeniz gerektiği anlamına gelmez. Başkalarının sınırlarınıza nasıl tepki vereceğinden siz sorumlu değilsiniz.

4. Sınırların belirlenmesinin sürekliliğin gerektirdiğini unutmayın.

Ebeveyn iseniz, belirlediğiniz kuralları sürekli hatırlatarak onlardan ne istediğinizi, ne beklediğinizi söylemeniz gerektiğini bilirsiniz. Yetişkinlerle sınırlar koymak da böyledir. İlişkilerinizde sınırlar belirlemek istediğinizde bunu bir kez söylemek yeterli olmaz. Aynı kişiye bu sınırları zaman zaman hatırlatmanız gerekecektir.

5. Sınırlar başkalarını kontrol etmek için değil, kendi iyiliğiniz içindir.

Sınırlar asla başkalarını kontrol etme veya cezalandırma girişimi olmamalıdır. Çünkü sınırlar belirlemek hem kendi iyiliğiniz için hem de ilişkilerinizin daha sağlıklı yaşanması için gereklidir ve dolaylı olarak çevrenizdekilerin de iyiliğini gözetmiş olursunuz. Sınırlar sizi kendinize aşırı yüklenmekten, başkaları için sürekli fedakarlık yapmaktan, fiziksel ve duygusal tacizden korumak içindir. Sınırlar başkalarını sizin isteklerinizi yerine getirmeye zorlamak değil, sizin için doğru olanı yapmakla ilgilidir. Kim olduğumuzun ve neye ihtiyacımızın olduğunun bir ifadesidir.

KAYNAK
Martin S., (2019, 28 Haziran). 5 TipsforSettingBoundaries (WithoutFeelingGuilty). PsychCentral. https://psychcentral.com/blog/imperfect/2019/06/5-tips-for-setting-boundaries-without-feeling-guilty
Martin S., (2019, 25 Ocak). How to Set BoundarieswithKindness. PsychCentral. https://psychcentral.com/blog/imperfect/2019/01/how-to-set-boundaries-with-kindness

DBE Yetişkin ve Aile Psikolojik Danışmanlık Merkezi
Bizi Arayın  Terapistlerimiz