“Sürekli Küfür Ediyor: Nereden Öğrendiyse?”

Çocuğunuz dış dünyaya açılmaya başladığı andan itibaren artık sizin öğrettiklerinizin ve model olduklarınızın dışında birçok yeni bilgi ile karşı karşıya kalır. Müthiş bir öğrenme arzusu vardır ve çevresindeki her olayı, davranışı kaydetmeye çalışır. Bu süreçte olumlu birçok şey öğreneceği gibi olumsuz birtakım şeyler de öğrenecektir. İstediği bir oyuncağı aldırmak için alışveriş merkezinde kendini yere atıp ağlamayı, oyuncağını vermeyen arkadaşını ısırmayı, kendisini sinirlendiren bir büyüğüne tükürmeyi ve sizin evinizde hiç kullanmadığınız küfürleri sağa sola savurmayı… Tüm bunlar aileler için ciddi sıkıntılar yaratan davranışlardır ve zaman zaman anne babalar bu davranışların nasıl inşa edildiğini anlamakta zorlanırlar.

3-4 yaşlarında çocuğun kendini ifade etmesinin bir işaretlerindendir kötü sözler. Bu ifade biçimini anaokulundaki bir arkadaşından veya herhangi bir yetişkinden duymuş olabilir. Çocuklar, bu yaşlarda ailenin koyduğu limitleri zorlama ve kendi arzularını kabul ettirme eğiliminde olduğundan öğrendikleri bu ifade biçimlerini kullanmakta ısrarcı olabilirler. Burada ailenin ve çocuğun hayatındaki diğer yetişkinlerin öğrenilen ifade biçimine nasıl tepki verdiği önem kazanır. Bazen küçük çocukların küfür etme davranışı ödüllendirilir. İlk duyduğunuzda bu size garip gelebilir ama çevrenizde bir çocuğun damarına basıp kızdıran ve sonunda küfür etmesini sağlayıp küfür ettiğinde kahkahalara boğulan birçok yetişkin görmüşsünüzdür. Yarım yarım konuşan çocukların küfür etmelerini komik bulup bu davranışın pekişmesine vesile olurlar. Bu durumda çocuk bir ikilem içine girer. Anne baba “Kesinlikle yapmamalısın. Bu sözler çok yanlış. Seni ayıplarlar.” derken insanlar küfürlerine gülmekte, kısacası dikkat göstermekte ve hoşlarına gittiğini belirtmektedirler. Dolayısıyla anne babanın aşağıda vereceğimiz önerileri uygulamasının dışında çevrenin de bu konuda bilinçli olması veya anne-baba tarafından bilinçlendirilmesi gerekmektedir.

Çocuğun küfür etmesi nasıl engellenebilir?

• Bu davranışın kesinlikle hoş karşılanmayacağını, insanlara bu şekilde hitap etmenin birçok olumsuz sonuca neden olabileceğini anlatabilirsiniz.
• Eğer çok fazla küfür etmek istiyorsa odasına gidip tek başına söyleyebileceğini ama kesinlikle sizin yanınızda söylememesi gerektiğini söyleyebilirsiniz.
• Size başkalarını örnek gösteriyorsa “Ali de küfür ediyor”, “Amcam da küfür ediyor” gibi. “Onlar yanlış davranıyor. Bizim evimizde bu davranış kesinlikle yasak” diyerek net bir tutum sergileyebilirsiniz.
• Sizi küfür ederken yakalarsa hiçbir şey olmamış gibi davranmayıp ona hatalı olduğunuzu ve bir dahaki sefer daha fazla dikkat edceğinizi söyleyebilirsiniz.
• Ve tabii ki kötü söz kullanmayarak ona en iyi modeli oluşturabilirsiniz.

Açelya Şahin Fırat
Klinik Psikolog
DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü
Çocuk ve Genç Bölümü