Emre Konuk

Ergenin Aklı 1

Ergenlik dönemi, çocuklar ve aileleri için genellikle biraz sıkıntılı bir dönemdir. Çocuk, ergenlik dönemine girmesiyle birlikte, kendi isteklerine göre hareket etmek, arkadaş gruplarıyla daha fazla vakit geçirmek, kısacası olabildiğince özgür olmak isterken, anne baba çocuğun bu değişen hal ve tavırlarına nasıl tepki vereceğini çoğu zaman bilemez ve genellikle bu anlaşmazlıklar tartışmayla son bulur.

Araştırmacılar, ergenlik dönemindeki gençlerin hal ve tavırlarında ortaya çıkan bu değişikliklerin biyolojik sebepleri üzerinde durmuşlar ve özellikle bu yaşlarda vücutta meydana gelen hızlı hormonal değişimlerin önemli rol oynayabileceğini öne sürmüşlerdir. Son yıllarda ise, özellikle beyin görüntüleme tekniklerinin (MRI) gelişmesiyle birlikte, ergenlik dönemindeki gençleri, yetişkinlerden farklı kılan özelliklerinde beyin gelişiminin herhangi bir etkisinin olup olmadığı araştırılmaya başlanmıştır.

National Institute of Mental Health Çocuk Psikiyatrisi bölüm başkanı Dr. Jay Giedd, özellikle çağımızın hastalıklarından biri olan dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu ve otizmin gelişimsel nedenlerini araştırmakla işe başlamış. Ama kısa zamanda beynin gelişimiyle ilgili çok az şeyin bilindiğini, dolayısı ile neyin bozuk olduğunu anlamanın olanaksız olduğunu görmüş. Bunun üzerine son 13 yıl içinde 1,800 çocuk ve ergenin beyinlerini MRI kullanarak incelemiş.

Sonuçlar oldukça ilginç. Çünkü bu tür araştırmalar yapılmadan önce bilim adamları, çocukların 12 yaşına geldiklerinde beyinlerinin gelişiminin tamamlandığını ve son haline geldiğine inanıyorlardı. Ancak bu yapılan araştırmalarla birlikte, ergenlerin beyin yapılarında meydana gelen değişikliklerin devam ettiği görülmüştür. O kadar ki, araştırmanın başlarında beynin gelişiminin en çok 18-20 yaş civarında tamamlandığını düşünürlerken, şimdi bunun 25 yaşına kadar çıkabileceğini düşünüyorlar. Dolayısıyla ergenlerde sıkça gözlemlenen duygusal patlamalar, kurallara karşı gelme, cinselliğe, içki veya çeşitli maddelere duyulan merak aslında beyinde meydana gelen bu yapısal değişikliklerin bir sonucu olabilir. Peki bu yapısal değişimler neler? Giedd’in araştırmalarına göre, çocukluk döneminin sonlarına doğru, gerekli olmayan beyin hücreleri budanıyor ve önemli zihinsel işlevler ancak ergenlik döneminin sonlarına doğru gelişmeye başlıyor. 

Bazı uzmanlar ergende görünen garip davranışları, duygusal patlamaları beynin geçirdiği yapısal değişikliklere bağlıyor. Hormonların bunlarda katkısı çok olabilir ama davranışları ve duyguları kontrol edecek zihinsel kontrol mekanizmalarının da gelişmiş olması gerekiyor. Bu gelişme, öyle anlaşılıyor ki ergende düşündüğümüzden daha uzun bir süre alıyor. Yine bazı uzmanlara göre, ergenlikte yer alan yapısal değişiklikler şizofreni ve manik-depresif gibi bozuklukların zamanlamasını da belirliyor. Bu bozukluklar genelde ergenlikte ortaya çıkar ve intiharların da önde gelen nedenleri arasındadır.

Ergenlerin, beyindeki bu değişikler sonucu daha başka neler yaşadıklarına haftaya devam edeceğiz.

Kaynak

Claudia Wallis, “Secrets of the teen brain”, Time, June 2004.

24.04.2005

Benzer İçerikler :

Çekim Meselesi

Bazı okurlar bilirler; bu köşede sıklıkla psikolojik nitelikli ve diğer bilimsel olgulara yer veriyor ve yapılan araştırmalardan faydalanarak bu olguların...

İyiye Odaklanmak 2

Geçen hafta insan ruhunun, özellikle sorunları aşmak söz konusu olduğunda olumsuza, ters gidene, aksayana odaklanma eğiliminde olduğunu söylemiştik. Bu...

Zihnimiz Bize Nasıl Kazık Atar 5

Geçen hafta sizlere zihnimizin inançlar karşısında kanıtları bile nasıl göz ardı edebildiğini gösteren bazı olay ve çalışmalardan söz etmiştim. Buna en iyi...

Akıldışının Cazibesi - VI

Bildiğiniz gibi, bir süredir, irrasyonel tarafımız üzerine konuşuyor; yaşantımızdan örneklerle, bu bilinmeyen tarafımızı keşfe çıkıyoruz. Hangi durumlarda, ...

İlginizi Çekebilir :

Cigaranın Dumanı Yoktur İmanı

Kaleler teker teker düşüyor. Yakın bir gelecekte bütün tersanelere girilecek. Karanlık güçler ve onların yurtiçindeki hempaları (hempa nedir diye sormayın,...

Marka Evliliği

Anneannem kapanana kadar Kadıköy’den üşenmeden kalkıp alışverişini Beyoğlu’nda Mayer’de yaptı. Dayımın pantolonları ve gömlekleri...

İş Yaşamı ve Doyum

İki hafta önce, “Mutluluk Satın Alınabilir mi?” başlıklı yazıda, kazanılan parayla mutluluk arasında bir ilişki olduğunu, ancak bir yerden sonra bu ...

İstanbul'un Yakın Tarihi: Terapiye Yansıyanlar

Yirmi otuz yıl önce seanslara evlilik sorunları pek az yansırdı. Daha doğrusu, “evliliğimizle ilgili sorunlarımız var, onun için geldik” diyenlerin ...