Yetişkin ve Aile

Ailenizde narsist kişilik bozukluğu olan kişilerle nasıl iletişim kuracağınıza ve aranızdaki ilişkinin sınırlarını nasıl belirleyeceğinize karar vermekte zorlanıyor olabilirsiniz. Özellikle bu kişi çok sevdiğiniz ve size yakın bir aile üyesi ise aranızdaki ilişkinin çizgiyi aşıp aşmadığını anlayabilmek çok önemlidir.

Narsist davranışlar sergileyen kişilerle iletişim kurmak hayatın her alanında zordur. Bu kişiler ailenizden biri olduğunda ve özellikle kardeş, anne, baba ya da eş gibi birinci dereceden yakınınız ise narsistik davranışlarla başa çıkmak sizin için zorlu bir mücadele haline dönüşebilir. Özellikle narsist kişilik bozukluğuna sahip olan, dışlayıcı, görmezden gelen, büyüklenen bir ebeveynle büyümek ve yıllarca kendini sevilmeyen bir çocuk gibi hissetmek acı verici olabilir. Bu tür durumlar kişilerde, yaşam boyu ruh sağlıklarını ve diğer insanlarla kurdukları iletişimlerini, büyük ölçüde etkileyecek derin izler bırakabilir. Böyle süreçlerde, durumu daha yakından ele almak, gerekli sınırları belirlemek ve narsistik kişi ile kurulan ilişkinin nasıl ilerleyeceğine karar vermek gerekir.

NARSİST KİŞİLİK BOZUKLUĞU OLAN AİLE ÜYESİYLE YAŞAMIN ZORLUKLARI

Bu kişiler çevrelerindeki insanların hayatını büyük ölçüde olumsuz şekilde etkileyebilirler. Sizinle gerçek bir bağlantı kurmaları onlar için çok zordur. Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler çoğu zaman sınırlı bir empati kabiliyetine sahiptirler. Ayrıca genellikle farkında bile olmadan pek çok manipülasyon taktiği kullanırlar. Görkemli bir benlik duygusuna sahip oldukları için kendilerini sizden ve diğer insanlardan daha üstün görürler. Kendilerinin diğer insanlardan daha üstün bir muamele görmeleri gerektiğine inanabilirler. Tüm bu özellikler herhangi bir ilişkiyi sürdürmek için oldukça zorlayıcı iken, bir de ilgi ve sevgi beklediğiniz bir aile bireyinin bu kişilik bozukluğuna sahip olması çok daha zor olabilir.

Unutmayın ki, narsist kişilik bozukluğuna sahip olmak kişisel bir seçim değildir. Size zarar verebilecek bu olumsuz davranışlar, tıpkı diğer fiziksel ve ruhsal hastalıklar gibi bir sağlık sorununun belirtileridir. Narsist kişilik bozukluğuna sahip olan kişiler diğerlerine karşı nasıl davrandıklarının ve davranışlarının karşılarındaki kişiye neler hissettirebileceğinin farkında olmazlar ve bu durumu onarma yeteneğine de sahip değildirler. Bu içgörü eksikliği ikili ilişkilerde işleri daha karmaşık ve zor hale getirir. Size o aileüyesiyle aranıza mesafe koymayı ya da ondan tamamen uzaklaşmayı düşündürtebilir. Narsistik davranışlar sergileyen aile üyesinden uzaklaşmaya sebep olabilecek bazı davranışlar şunlar olabilir:

Sizin İhtiyaçlarınızı Önemsemiyor

Narsist kişilik bozukluğu olan kişiyle konuşurken, ona hayatınızla ilgili önemli bir şeyler anlattığınızda dahi fütursuzca sözünüzü kesebilir veya konuyu kendisiyle ilgili meselelere çekebilir. Böyle durumlarda kendinizi desteklenmemiş, ihmal edilmiş veya duygusal olarak terk edilmiş hissedebilirsiniz.

Sınırlarınıza Saygı Duymuyor

İhtiyaçlarınızı, duygularınızı ve beklentilerinizi defalarca dile getirmiş olabilirsiniz; ancako, tüm bunlara saygı duymuyor olabilir. Kendinizi nasıl hissettiğinizi veya isteklerinizin neler olduğunu ona anlatmanın artık bir işe yaramadığını anladığınızda, onunla aranıza mesafe koymaya karar vermek en iyi çözüm gibi görünebilir. Çünkü zaman içinde kendinizi onursuz, değersiz ve ciddiye alınmayan birisi gibi görmenize neden olurlar. Benlik saygınızın ve özgüveninizin zedelenmesine sebep olabilirler.

Tükenmiş Hissetmenize Neden Oluyor

Narsist kişiler elde etmek istedikleri herhangi bir şey için çoğu zaman farkında bile olmadan manipülasyon taktikleri kullanır. Zamanınızı, paranızı, ilişkilerinizi ve bağlantılarınızı ve diğer kaynaklarınızı kullanmak için size çeşitli manipülasyonlar yapabilir. Örneğin kendisini kurbanmış ve mağdurmuş gibi gösterebilir, size kendinizi suçlu hissettirebilir. Tüm bunları sadece sizden istediği şeyi elde etmek için yapar. Uzun vadede bu gibi durumlar, tükenmiş ve çaresiz kalmış gibi hissetmenize neden olabilir.

İhanete Uğramışsınız Gibi Hissettiriyor

Bu kişiler, onların isteklerini karşılamadığınız ya da çıkarlarına ters düşen davranışlar sergilediğinizde size karşı intikamcı bir tavra bürünebilirler. Size yalan söyleyebilir veya diğer aile üyelerine sizi kötüleyebilirler. Bu gibi durumlarda doğal olarak kendinizi ihanete uğramış gibi hissedebilirsiniz. Diğer insanlarla aranız bozulabilir hatta onlarla ilişkinizin bitmesine sebep olabilecek kadar olumsuz durumlar yaşayabilirsiniz. Üstelik onların iyiliği için bir şeyler yapmaya kalktığınızda ya da bazı davranışlarıyla ilgili haklı çıkmaya çalıştıklarında kurbanı oynama eğiliminde olurlar. Tüm bunlar büyük bir kafa karışıklığı yaşamanıza neden olabilir.

Güvende Hissetmenizi Engelliyor

Bazı durumlarda, özellikle istediklerine ulaşamadıklarında, bu kişiler narsistik bir çöküş yaşayabilirler. Böyle durumlarda büyük bir öfke duyarlar ve saldırgan davranışlar sergileyebilirler. Bu kişiler istediklerini elde ettikleri ve manipülasyon taktikleri işe yaradığı sürece sizinle gayet güzel ve uyumlu geçiniyormuş gibi görünseler de istediklerini elde edemediklerinde “içlerinden canavar çıkmış” gibi hissedebilirsiniz. Tüm bunlar sizi korkutabilir veya şok olmanıza neden olabilir.

NARSİST KİŞİLERLE İLETİŞİMİNİZİ TAMAMEN KESMELİ MİSİNİZ?

Bu kişiler nasıl bir kişiliğe sahip olurlarsa olsunlar, ailenizden birileri olduğu için kendinizi onlara karşı sorumluluk sahibi hissediyor olabilirsiniz. Onlara karşı borçlu ve minnet dolu hissetmeniz normaldir. Çünkü her ne olursa olsun hayatınızın iyi ve kötü tüm dönemlerini birlikte geçirdiğiniz kişidirler. Bu yüzden onlarla iletişimi tamamen koparma fikri size çok acımasızca geliyor ve kendinizi suçlu hissediyor olabilirsiniz. Bir taraftan da eğer bu kişiler hayatınızda hiç olmasaydı hayatınızın nasıl olabileceğini merak ediyor olabilirsiniz. Bir aile bireyiyle teması koparmak oldukça zor bir karar olabilir. Bu süreçte kendinize şu soruları sormak yardımcı olabilir:

• Bu kişinin yanında gerçekten kendimi nasıl hissediyorum?
• Bu kişiyle etkileşimlerimi nasıl sınırlandırabilirim?
• İletişimi tamamen kesmek yerine hangi alanlarda sınırlarımı genişletebilirim?
• Sınırlarımı yeniden belirlemek gerçekten bana yardımcı olur mu?
• Bu kişinin değişmeyeceğini bilerek onunla ilişki kurmaya yine de devam edebilir miyim?

Bazı durumlarda ilişkiyi tamamen sonlandırmak yerine sınırlı temas kurmayı seçmek sizin için en doğru seçenek olabilir. Sınırlı şekilde iletişim kurmak, eğer onlarla iletişiminizi tamamen kesseydiniz nasıl hissedebileceğinizle ilgili size bir fikir de verecektir.

O kişiyle kurduğunuz iletişimi aşağıdaki stratejileri uygulayarak sınırlandırabilirsiniz:

• Konuşmalarınızda bir zaman sınırı belirlemek
• Baş başa görüşmek yerine diğer insanlarla birlikteyken bu kişilerle görüşmek
• Örneğin ona borç para verdiyseniz, sadece size borcunu geri ödediğinde ona yeniden borç vermek ve borcunu ödemediği sürece borç vermemek

Tüm çabalarınızın karşılıksız kaldığını hissediyorsanız en son tercihiniz hiçbir şekilde iletişim kurmamak olabilir. Fiziksel, ruhsal ve zihinsel sağlığınızın kötü etkilendiğini, yaşam kalitenizin düştüğünü, ilişkilerinizin bozulduğunu hissediyorsanız önceliklerinizi göz önünde bulundurarak bu kişiden uzak durmanız gerekebilir.

NARSİST KİŞİLERLE İLİŞKİNİZİ NASIL BİTİREBİLİRSİNİZ?

Gri Kaya Tekniği

Bu kişiyle tamamen teması kesmeden önce ona az da olsa vakit ayırmaya devam edebilirsiniz. Onunla iletişim kurarken yalnızca sıkıcı, duygusal olarak hiçbir şey ifade etmeyen, yani ancak bir “gri kaya kadar ilginç” şeyler hakkında konuşun ve yalnızca bu bağlamda cevaplanabilecek soruları yanıtlayın. Tartışmalara veya ayrıntılı konuşmalara dâhil olmayın.

Sınırlarınızı Güçlendirin

Tüm ilişki şekillerinde sınırları belirlemek oldukça önemlidir ve anlamlıdır. Ne tür sınırlar belirlemeniz gerektiği ile ilgili kafa karışıklığı yaşıyorsanız Hangi Sınırlar Özgürleştirir? konulu makalemizden sınırları belirlemekle ilgili detaylı bilgi alabilirsiniz. Narsist kişilerle bu sınırların çizgilerini daha net bir şekilde çizme ihtiyacı duyabilirsiniz. Özellikle fiziksel güvenliğinizi tehlikeye atmamak için o kişiyle baş başa buluşmamayı, sakin yerler yerine kalabalık yerlerde görüşmeyi tercih edebilirsiniz.

Teması Yavaşça Azaltın

Aniden görüşmeyi kesmek, her iki taraf için acı verici olabilir. En az sizin kadar hatta sizden daha yoğun bir şekilde üzüntü ve kayıp hissine kapılabilirler. Üzüntülerini ifade edebilecek iletişim becerilerine sahip olamayabilirler fakat bu, hiçbir şey hissetmedikleri anlamına gelmez. Bunun yerine teması yavaşça azaltmayı deneyin.

“Romantik İlişkilerde Partnerinizin Narsistik Davranışlarıyla Nasıl Başa Çıkabilirsiniz?” konulu makalemizi okumak için tıklayın.

"Hangi Sınırlar Özgürleştirir?" konulu makalemizi okumak için tıklayın..

"Manipülatörlerin Kafa Karıştırmak ve Karşıdakini Etkilemek İçin Kullandığı Taktikler" konulu makalemizi okumak için tıklayın..

KAYNAK
Lawrenz, L. (2021). ShouldYou Stop ContactWithNarcissisticFamilyMembers?PsychCentral.

DBE Yetişkin ve Aile Psikolojik Danışmanlık Merkezi
Bizi Arayın  Terapistlerimiz