Çocuk ve Genç

Tuvalet alışkanlığını kazandırmak için öncelikle çocuğun mesane ve rektum kontrolü açısından hazır olması önemlidir. Bu hazır olma dönemi 18 aylıktan itibaren başlar ve 4 yaşına kadar tamamlanır.

1,5-2 yaşlarında, ıslandığını haber verebilir, 2-2,5 yaşlarında çişini tutup söyleyebilir, 2,5-3 yaşlarında kakasını tutup söyleyebilir. 3-4 yaşlarında da yardımsız tuvalete gidip iç çamaşırını indirip, çekebilir.

Hazır olmadan zorlamak, erken ve yanlış yaklaşımlar, aile içindeki çatışma ve ilişkilerdeki sorunlar, metabolik şikayetler bu alışkanlığın kazandırılmasında o döneme ve gelecekteki kişilik özelliklerine etki edebilmektedir.

Lazımlıkta dakikalarca oturtarak yapmasını beklemek , zorla alaturka tuvalete tutmak, alafranga tuvalete oturtmak, fiziksel olarak cezalandırmak, sözle tehdit etmek yapılmaması gereken davranışlardır.

Model olmak, onun ihtiyaçları paralelinde hareket etmek, doğru zamanlama ve yaklaşım ise bu alışkanlığı kazanmasını destekler.

1-2 yaş çocuğu tuvalete gitme ihtiyacını sözle ve hareketle ifade edebilir. Bu yaş döneminde;

• Tuvalet ihtiyacı için her defasında aynı kelimeleri kullanın ve çocuğunuzun sizi tuvalette izlemesine izin vererek bu kelimeleri kullanın. Kendisi bu kelimeleri kullandığında hemen tuvalete götürerek onu övün.
• Gündüz altını bezlemeyin, alıştırma külotları kullanın.
• Başarılarını övün, kaçırmalarını göz ardı edin.
• Bedensel sallanma, huzursuzluk, mimiklerindeki değişimleri doğru gözlemleyin. Onu överek, kelimeyi söyleyip, tuvalete götürün.
• Lazımlık, oturak veya rahat, kaygısız oturabileceği kendi bedenine uygun tuvalete konan bir aparat kullanabilirsiniz. Tuvaletin içine düşme, sifonun onu da çekip alması kaygılarını önlemiş olursunuz.
• Aile bireylerinin tuvalete giderken, aynı kelimeleri kullanarak haber vermesini de sağlayın.

2-3 yaş çocuğu bazen altına kaçırsa da tuvalete gitmek istediğini söyleyebilir, çiş ve kakasını oturağa yapabilir.

• Tuvalete gitme zamanları artık belirli olmaya başlayacağından bu zamanları takip edin ve ihtiyacı olup olmadığını hatırlatın. Israr etmeyin
• Zor çıkarılan, kısıtlayıcı giysilerden kaçının. Altını bağlamak yerine alıştırma külotlarından giydirin.
• Hatırlatın, tuvalete gitmek isteyince övün, ödüllendirin.
• Kazaları görmezden gelin, ıslak ve kirli çamaşırlarını mümkün olduğunca kendisinin değiştirmesine izin verin.
• Eğer iki çiş yapma arasında iki saat kuru kalmazsa henüz tuvalet alışkanlığına hazır değildir.
• Sizin ve aile bireylerinin tuvaletini yaparken gözlemlemesine, ne yaptığınızı dinlemesine ve sonuca bakarak sifonu çekmenize yardım etmesine izin verin.
• Tuvaletinin geldiğini gözlemlediğinizde oturağa en fazla beş dakika oturtun. Bu süre içinde de yanında olun.
• Çocuğun sıkıntı duyduğu durumlarda birkaç gün ara vererek sonra tekrar devam edin.
• Başarılı olunan durumlarda onu cesaretlendirin, övün, ödül olarak sifonu çektirin.
• Oturağa oturtmadan 10-15 dakika evvel, su veya meyve suyu içirin.
• Çocuğun düzenli kaka yapması gelişmeden tuvaleti kullanması beklenemez. Bu zamanları tespit etmek için bir hafta süreyle not tutun.  Bu zamanlarda düzenli olarak tuvalete oturtun.
• Sizde mimiklerinizi kullanarak nasıl yaptığınızı görmesini sağlayın.
• Bağırsaklarını çalıştıracak gıdalar vererek rahatça, sorun yaşamadan,
• Acı çekmeden tuvaletini yapmasına yardımcı olun.

3-4 yaşlarında erkek çocukları ayakta tuvalete çişini yapabilir.

• Bu konuda babasının, başka erkeklerin model olması sağlayın.
• Tuvalete tam isabetli çişini yapabilmesi için, tuvalet kağıdından kayık yaparak bunları nişan alıp batırmasını isteyerek etrafı kirletmeden alışkanlık kazanmasına destek olun.

Uzman Psikolog Şeyda Özdalga - DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü Çocuk ve Genç Psikolojik Danışmanlık Merkezi

DBE Çocuk ve Genç Psikolojik Danışmanlık Merkezi
Bizi Arayın  Terapistlerimiz