İŞ YAŞAMINDA EQ EMOTIONAL QUOTIENT/DUYGUSAL ZEKÂ’NIN ÖNEMİ VE GELİŞTİRME YÖNTEMLERİ

“Artık şirketler de işe alımlarda ve terfi süreçlerinde duygusal zekâyı hesaba katarak çalışmalar yapıyor. Etrafındaki kişilerin isteklerini, ihtiyaçlarını ve bakış açılarını anlayabilme yeteneğine sahip olan, EQ seviyesi yüksek bireyler iş hayatında da büyük farklar yaratıyor. Örneğin büyük bir kozmetik şirketi işe alacağı yeni satış görevlilerini seçerken kişilerin duygusal zekâlarına göre alım yaptı. Bu sistemle işe alınan yeni çalışanların, eski çalışanlara göre ortalama 91.000 $ daha fazla satış yaptığı görüldü. “

DUYGUSAL ZEKÂ NEDİR?

Muhtemelen hepimiz çalışma ya da özel hayatımızda gerçekten iyi dinleyici olan insanlar tanıyoruzdur. Bu kişiler, ne tür bir durumda olursak olalım, her zaman ne söyleyeceğimizi, nasıl hissedeceğimizi biliyor gibi görünürler. Böylece onların söylediklerine gücenmez veya üzülmeyiz. İlgili ve saygılıdırlar. Sorunumuza bir çözüm bulamasak dahi onlarla konuştuktan sonra daha umutlu ve iyimser hissederiz.

Duygularını yönetmek konusunda usta olan insanları da tanıyoruz. Stresli durumlarda öfkelenmezler. Bunun yerine, sorunu sakince ele alıp çözümler üretmeye çalışırlar. Mükemmel karar vericidirler, ne zaman mantıkla hareket edebileceklerini ve ne zaman sezgilerine güvenebileceklerini iyi bilirler. Güçlü yönleri ne olursa olsun, kendilerini dürüstçe ve objektif bir şekilde değerlendirebilirler. Eleştirilere açık olurlar ve performanslarını iyileştirebilmek için zaman yaratıp çaba gösterirler.

İşte tüm bu kabiliyetlere sahip insanlar yüksek derecede duygusal zekâya sahip kişilerdir. Kendilerini çok iyi tanırlar ve başkalarının duygusal ihtiyaçlarını da hissedebilirler. Gün geçtikçe daha çok insan, duygusal zekânın profesyonel başarı için en az teknik bilgi ve donanım kadar önemli olduğunu kabul etmeye başladı.

Peki duygusal zekâ tam olarak nedir ve kendinizi geliştirmek için neler yapabilirsiniz?

Hepimizin farklı kişilikleri, farklı istek ve ihtiyaçları, duygularımızı göstermenin farklı yolları vardır. Özellikle de hayatın her alanında başarı elde etmek istiyorsak tüm bu farklılıkların bilincinde olabilmemiz gerekir. İşte tam bu noktada duygusal zekâ devreye girmektedir. En temel tanımıyla duygusal zekâ, duygularınızı tanıma, size söylenenleri anlama ve duygularınızın çevrenizdeki insanları nasıl etkilediğini anlama kabiliyetidir. Aynı zamanda başkalarının duygu ve düşüncelerini anlayarak, sizin davranışlarınızın onlar üzerindeki etkilerini algılayabiliyor olmanızı da gerektirir. Karşınızdaki kişinin nasıl hissettiğini anladığınızda, ilişkilerinizi daha etkili bir şekilde yönetebilirsiniz.

Duygusal zekâsı yüksek insanlar genellikle yaptıkları birçok şeyde başarılı olurlar. Neden mi? Çünkü onlar diğerlerinin takımlarında olmasını istedikleri eşsiz kişilerdir. Duygusal zekâsı yüksek kişiler bir e-posta gönderdiğinde hızlıca yanıt alırlar, yardıma ihtiyaç duyduklarında hemen destek görürler. Başkalarına iyi hissettirdikleri için, kolayca sinirlenen veya üzülen insanlara göre hayatlarını çok daha kolay ve stressiz yaşarlar.

EQ Emotional Quotient Duygusal Zekâ

Neden IQ Intelligence Quotient/Zekâ Katsayısı’dan Daha Önemlidir?

Amerikalı ünlü psikolog Daniel Goleman, “Duygusal Zekâ(EQ): Neden IQ’dan Daha Önemlidir” adlı kitabında duygusal zekâyı tanımlayan beş unsurdan bahseder:

1. Öz Farkındalık: Duygusal zekâsı yüksek insanlar genellikle kendilerinin farkında olan kişilerdir. Duygularını anlarlar ve bu nedenle duygularının onları yönetmelerine izin vermezler. Kendilerine güvenirler çünkü duygularının kontrolden çıkmasına izin vermezler. Ayrıca kendilerini dürüst bir şekilde değerlendirmeyi bilirler. Güçlü ve zayıf yönlerini keşfederek daha iyi performans gösterebilmek için çaba gösterirler.

Duygusal zekânın en önemli parçası öz farkındalığa sahip olabilmektir.

2. Öz Düzenleme: Bu, duyguları ve dürtüleri kontrol etme yeteneğidir. Duygularını ve dürtülerini kontrol edebilen kişiler kolay kolay öfkelenmezler, kıskanmazlar, dürtülerinin etkisiyle dikkatsizce kararlar almazlar. Harekete geçmeden önce düşünürler. Öz düzenlemeye sahip kişilerin başlıca özellikleri; düşünceli olmak, değişimlere kolay uyum sağlayabilmek, dürüstlük ve hayır diyebilme yeteneğidir.

3. Motivasyon: Yüksek derecede duygusal zekâya sahip bireyler genellikle motive olurlar. Uzun vadeli başarılar için sabretmekten ve çaba göstermekten gocunmazlar. Son derece üretken kişilerdir. Meydan okumayı severler ve yaptıkları her işte çok etkileyici sonuçlar ortaya çıkarırlar.

4. Empati: Bu belki de duygusal zekânın en önemli ikinci unsurudur. Empati, etrafınızdakilerin isteklerini, ihtiyaçlarını ve bakış açılarını anlayabilme yeteneğidir. Empati yapabilenler, karşısındaki kişi duygularını ve düşüncelerini net bir şekilde belli etmese bile onun duygularını tanımakta iyidirler. Bu kişiler ilişkileri yönetmede, karşısındakini etkili bir şekilde dinleyebilmekte ve yeni insanlarla ilişkiler kurmakta başarılıdırlar. Önyargılardan uzak, basmakalıp düşüncelerden arınmış, hayatlarını açık ve dürüst bir şekilde yaşayan kişilerdir.

5. Sosyal Beceriler: İyi sosyal becerilere sahip insanlarla konuşmak ve onları sevmek genellikle kolaydır, bu da yüksek duygusal zekânın bir başka işaretidir. Güçlü sosyal becerilere sahip olan kişiler takım oyuncularıdır. Önce kendi başarılarına odaklanmak yerine, çevresindekilerin de gelişip kendilerini gösterebilmelerine yardımcı olurlar. Çatışmaları yönetebilirler, mükemmel iletişim kurarlar ve ilişkiler kurup sürdürme konusunda ustadırlar.

DUYGUSAL ZEKÂNIZI NASIL GELİŞTİREBİLİRSİNİZ?

Unutmayın ki tıpkı diğer yetiler gibi duygusal zekâ da öğrenilebilir ve geliştirilebilir. Yukarıda bahsettiğimiz beş temel alanla ilgili becerileriniz üzerinde çalışmak için şu stratejileri kullanabilirsiniz:

• İnsanlara nasıl tepkiler verdiğinizi gözlemleyin. Olayları tüm gerçekliğiyle öğrenmeden bir başkasını yargılamakta erken mi davranıyorsunuz? Diğer insanlarla nasıl iletişim kuruyorsunuz, nasıl etkileşimlerde bulunuyorsunuz? Kendinizi onların yerine koymaya çalışın ve daha açık olun. Onların bakış açılarını anlamaya çalışın.

• Çalışma ortamınıza bakın. Başarılarınız için sürekli onaylanmaya ihtiyaç duyuyor musunuz? Alçakgönüllü davranmayı becerebiliyor musunuz? Alçakgönüllülük utangaç olduğunuz veya özgüven eksikliği yaşadığınız anlamına gelmez. Kendinizden ve yaptığınız işten emin olduğunuzu ifade edebilmenizi sağlar. Başkalarına da kendilerini gösterebilmeleri için şans verin. Övgü alabilmek için çırpınmayın. Bir öz değerlendirme yapın. Gelişime açık yönleriniz neler? Mükemmel olmadığınızı ve potansiyelinizin tamamını açığa çıkarmak için bazı alanlarda emek vermeniz gerektiğini kabul edebiliyor musunuz? Kendinizi dürüstçe değerlendirebilme cesareti gösterin.

• Stresli durumlarda nasıl tepkiler verdiğinizi inceleyin. Her ufak aksilikte veya bir şeyler istediğiniz gibi gitmediğinde kolayca üzülür müsünüz? Başkalarını mı suçlarsınız veya onların suçu olmasa bile onlara kızar mısınız? Zor durumlarda sakin ve kontrollü kalabilme becerisi iş dünyasında ve kişisel hayatınızda çok değerlidir. İşler ters gittiğinde duygularınızı kontrol altında tutmalısınız.

• Yaptığınız işlerin sorumluluğunu alın. Birinin duygularını incitirseniz özür dileyin. Yaptığınız şeyi görmezden gelmeyin veya o kişiden kaçmayın. Bir şeyleri düzeltip yoluna koyabilmek için açık ve dürüst girişimlerde bulunursanız insanlar genellikle böyle durumlarda affetmeye ve olanları unutup ileriye bakmaya daha isteklidirler.

• Eylemlerinizin, davranışlarınızın başkalarını nasıl etkilediğini inceleyin. Verdiğiniz herhangi bir karar başkalarını da etkileyecekse kendinizi önce onların yerine koyun.

Sonuç olarak, her ne kadar IQ (intelligence quotient/zekâ katsayısı) hayatta başarı için önemli olsa da EQ duygusal zekâ eylemlerinizin ve duygularınızın çevrenizdekileri nasıl etkilediğinin farkında olabilmeniz için bir o kadar önemlidir ve insanlarla iyi ilişkiler kurabilmenizin ve hedeflerinize ulaşabilmenizin anahtarıdır. Tüm bu becerileri etkili bir şekilde kullanabilmek başarılı olmanızı sağladığı gibi diğerlerine değer verdiğinizi, onların isteklerine ve ihtiyaçlarına kayıtsız kalmadığınızı, empati kurabildiğinizi göstermenin en güzel yoludur.

KAYNAK

Emotional Intelligence Developing Strong “People Skills”. MindTools

https://www.mindtools.com/pages/article/newCDV_59.htm

DBE Kurumsal Gelişim Bölümü

DBE Kurumsal Ölçme / Değerlendirme ve Eğitim Merkezi
Bizi Arayın Eğitmenlerimiz